خلاصة:
یکی از ویژگیهای بارز جهان امروز، جابهجایی و مهاجرت گستردة افراد و گروهها به نقاط دیگر است. این جابهجاییها پیامدهای گوناگونی بهدنبال دارند که ازجملة آنها میتوان به پدیدة برخورد زبانها اشاره کرد. برخورد و تماس زبانی میتواند به دوزبانگی و حتّی چندزبانگی افراد یا جوامع زبانی مهاجر بیانجامد یا در گذر زمان زمینة فرسایش، تغییر یا حتّی مرگ زبان اوّل (زبان مادری) مهاجران را فراهم آورد. پژوهش حاضر فرسایش و تغییرات زبان مادری کردهای ایلامی ساکن در تهران را بررسی میکند. هدف از این نوشتار بررسی میزان فرسایش و تغییرات زبانی از لحاظ جنسیت و گروه سنّی در میان ایلامیان مقیم ایلام و ایلامیان مقیم تهران در سطوح واژگانی و نحوی زبان کردی شاخه کلهوری می باشد. جامعۀ زبانی پژوهش حاضر را سی سخنور کلهری ساکن تهران و سی سخنور کلهری ساکن ایلام تشکیل میدهد. بههمین منظور، پرسشنامهای طرّاحی شد و پس از اطمینان از پایایی و روایی آن، در میان آزمودنیها توزیع شد. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین فرسایش و تغییرات زبانی به مهاجران گروه سنّی زیر بیست سال در تهران تعلّق دارد؛ فرسایش و تغییرات زبانی در هردو گروه، در میان زنان بیشتر از مردان صورت گرفته است و درنهایت بیشترین میزان فرسایش زبانی به سطح واژگان زبان و کمترین آن به نحو تعلّق دارد.
ملخص الجهاز:
نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین فرسایش و تغییرات زبانی به مهاجران گروه سـّ نی زیـر بیسـت سـال در تهـران تعلّـق دارد؛ فرسایش و تغییرات زبانی در هردو گروه ، در میان زنان بیشتر از مردان صورت گرفته است و درنهایت بیشترین میـزان فرسـایش زبـانی بـه سطح واژگان زبان و کمترین آن به نحو تعلّق دارد.
وی میزان زوال و فرسایش تدریجی زبان کردی سورانی اهـالی سردشـت مقـیم تهـران را در حوزه های واژگان ، صرف ، نحو و آوا بررسی کرده و به این نتیجه رسیده اسـت کـه فرسـایش زبـان بـین زنان کمتر از مردان صورت میگیرد و زنان بیشتر زبان مادری خود را حفظ میکنند.
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی فرسایش و تغییرات زبانی در کردی کلهری ایلامیهای مقـیم تهـران است ؛ امّا در کنار آن ، مقایسه ای نیز بین ایلامیهای مقیم تهران و ایلامیهای مقیم ایلام ازلحاظ فرسـایش زبانی صورت میگیرد؛ به عبارت دیگر، هدف از این نوشتار یافتن پاسخ برای پرسش های زیر است : ١- فرسایش و تغییرات زبانی بین کدام جنسیت بیشتر دیده میشود؟ ٢- فرسایش و تغییرات زبانی بین کدام گروه سّنی بیشتر دیده میشود؟ ٣- فرسایش و تغییرات زبانی در کدام سطح زبانی (واژگانی و نحوی) بیشتر دیده میشود؟ ٤- فرسایش و تغییرات زبانی بین کدام گروه (ایلامیهای مقیم تهران و ایلامی هـای مقـیم ایـلام ) بیشـتر دیده میشود؟ ٣- روش پژوهش جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل افرادی است که یا خود به شاخۀ کردی کلهری تکلّم میکردنـد یـا از والدینی که زبان مادری هردوی آن ها کردی کلهری بود، متوّلد شده بودند.