بررسی مجازات های کیفری زنان ایران باستان از هخامنشیان تا پایان ساسانیان مقالة

مقاله حاضر، به بررسی مجازات های کیفری زنان ایران باستان، از هخامنشیان تا پایان ساسانیان می پردازد. سوال اصلی این است که در تعیین مجازات های کیفری زنان در ایران باستان چه عامل یا عواملی نقش داشتند. در این پژوهش از روش تحقیق اسنادی و تاریخی بهره گرفته شده وبه تبیین و بررسی موضوع پرداخته شده است. با مطالعه کتب پهلوی، همانند ارداویراف نامه و وندیداد، که در دسترس بوده، برخی از مجازات های زنان را در دوره مورد نظر مشخص ساخته ایم. عوامل مهم در این زمینه، متاثر از شرایط داخلی و خارجی جامعه ایران باستان بوده است، که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره کرد: خانواده، حکومت، آموزه های دینی و قوانین ملل در تعیین مجازات های زنان ایران باستان تاثیرگذار بودند؛ چنان که اگر زنی به شوهر خود خیانت می کرد، این شوهر بود که زن را مجازات می کرد. اگر مردی مرتکب گناهی می شد، برای جبران گناه مرد، دختر یا خواهر مرد توسط محاکم رسمی حکومت مجازات می شدند. اکثر مجازات هایی که در کتاب های وندیداد و ارداویراف نامه ذکر شده، بر اساس آموزه های دینی بوده است. و مجازات زنان زانیه هم بر اساس قوانین ملل صورت می گرفت.

در تاریخ مشیرالدوله -ایران باستان - در مورد مجازات دختر پادشاه حران کـه بـه پـدر خود خیانت کرده و شهر را به شاپور اول تسلیم کرده بود، آمده است : مورخـان خـارجی نوشته اند دختر را به امر شاه به جلاد سپرد: گیسوان دختر را به دم اسـب سـرکش بـستند و اسب را رها کردند (پیرنیا، همان: ٢٧٧). ٩. طلاق در فصل سی و چهار از بندهش چنین آمده است : و هر زنی که چهار بار بگویدبـه شـوهر خویش من تو را نخواهم و زن تو نباشم ، یک شبانه روز هم بدین سخن باشـد، مرگـرزان دوزخی باشد و هر زنی که فرمان شوهر نبرد، آنچه شوهر فرماید نکند، او را بـدان شـوهر هیچ حقی و بهره نباشد و نرسد و اگر نان و نفقه ندهد، گناهش نباشد؛ و طلاق نیفتد، مگر به چهار چیز: یکی آن که بستره شوهر خـویش ببـرد و بـی رسـمی کنـد و ناشایـستی از او پدیدار آید، و دوم آن که دشتان پنهان کند و شوهر نداند، و سـوم آن کـه جـادوی کنـد و آموزد و چهارم آنکه فرزند ازش نزاید (دادگی، ١٣٦٩ : ١٠١-١٠٢). بـا توجـه بـه مطالعـاتی کـه براسـاس منـابع مکتوب انجام گرفته ، این نتیجه به دست می آید: مجازات هایی که در دوره ی اشـکانیان از آنها نام برده شد، من جمله : مجازات زنی که به شوهر خود خیانت کرده، و گناهانی مانند جادوگری، فساد اخلاقی و پنهان داشتن عادت ماهانه و نازا بودن زن، این مرد بود که حق داشت او را مجازات کند.