تحلیلی از وضعیت کردهای شیعه فیلی در عراق مقالة

مؤلف: عزیزی، پروانه ؛ اخوان کاظمی، مسعود ؛

شیعه شناسی بهار 1397 - شماره 61 ، ج (Ministry of Science/ISC (‎24 صفحة - من 57 إلی 80 )

الکلمات المفتاحية: شیعه هویت ایرانی عراق جدید حکومت بعث کردهای فیلی عراق کرده‌ای فیلی سیاسی پشتکوه اقلیم کردستان ایران اقلیم کردستان عراق

خلاصة:

کردهای فیلی، گروهی از کردهای شیعه ایرانی‌تبار ساکن عراق هستند. این گروه قومی ـ مذهبی، در دوران حکومت بعث، به دلیل ایدئولوژی پان‌عربیسم و نفرتی که حکومت وقت عراق از کردها، تشیع و ایرانیان داشت، آنان را آزار، اذیت و شکنجه می‌کرد. اوج آزار و اذیت حکومت بعث در مورد کردهای فیلی در دهه‌های 70 و 80 میلادی صورت گرفت. در این دوران، حکومت عراق از آنان سلب تابعیت نمود، اموالشان را مصادره کرد، جوانانشان را به قتل رساند و زنان و سال‌خوردگان آن‌ها را به عنوان معاودین از عراق اخراج نمود. پس از سقوط حکومت بعث و بی‌اعتبارشدن ایدئولوژی پان‌عربیسم و ایجاد حکومت جدید در عراق، برای تمام اقوام، قومیت‌ها و گروههای عراقی، امکان حضور در عرصههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراهم شده است. این مقاله، تلاش نموده تا ضمن واکاوی پیشینه تاریخی و هویتی کردهای فیلی، جایگاه و نقش کنونی آن‌ها را در صحنه سیاسی ـ اجتماعی عراق امروز تحلیل و ارزیابی کند. یافته‌های پژوهش حاضر، نشان می‌دهند که اگرچه کردهای فیلی تلاش می‌کنند تا ضمن بازیابی هویت خود، به عنوان شهروندان این کشور، مانند سایر گروهها و قومیتهای عراقی در ساختار سیاسی ـ اجتماعی کشورشان نقش مؤثری را ایفا نمایند، هنوز محرومیت‌های تحمیل‌شده به این گروه در دوران حاکمیت بعثی، به‌طور کامل از بین نرفته‌اند.

ملخص الجهاز:

کردهاي فيلي، شيعه، هويت ايراني، حکومت بعث، عراق جديد مقدمه کردهاي فيلي عراق، کردهاي شيعه ايراني‌تباري هستند که اساساً و در طول تاريخ، در مناطق غربي ايران مستقر بوده‌اند‌؛ ولي در سه دورة زماني متفاوت و بالاجبار، بخش‌هايي از آن‌ها ساکن عراق شده‌اند. در نقطة مقابل، حکومت عراق هرگز آن‌ها را به عنوان شهروند خود نپذيرفت و به‌خصوص با روي کارآمدن حزب بعث، وضعيت زندگي براي آنان دشوارتر شد و دولت بعث از لحاظ اقتصادي و اجتماعي، عرصه را بر آن‌ها تنگ کرد. با اوج‌گيري اختلافات ميان ايران و عراق، حکومت بعث در اقدامي خصمانه و از پيش برنامه‌ريزي شده، به بهانة ايراني بودن کردهاي فيلي، اموال آن‌ها را مصادره نمود، گروهي از کردهاي فيلي را از بين برد و برخي ديگر را راهي زندان کرد و عده‌اي ديگر را پس از سلب تابعيت از عراق اخراج نمود. نيمي از کردهاي فيلي عراقي ساکن در مناطق شرقي اين کشور، ايرانياني هستند که پس از جنگ چالدران و بر اساس معاهدات ميان ايران و عثماني در دورة صفويه، از ايران جدا و ضميمة خاک عثماني شده‌اند و نيمي ديگر، ساکنان اصلي پشتکوه هستند که در دوران حکومت واليان فيلي، به عراق مهاجرت کرده‌اند. با سقوط رژيم بعثي و ايجاد فضاي باز سياسي در عراق، کردهاي فيلي نيز مانند ساير گروه‌هاي عراقي، اميدوار بودند که از حقوق کامل شهروندي برخوردار شوند و حقوق از دست رفته آن‌ها در جامعه عراق اعاده گردد و نقش مؤثري را از لحاظ سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در حکومت جديد ايفا نمايند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول