خلاصة:
یکی از موضوعات مهم در اقتصاد انرژی جهت سیاستگذاری در این بخش شناخت مناسب تقاضای انرژی و برآورد صحیح کششپذیری قیمتی و درآمدی آن است. تاکنون تلاشهای گستردهای جهت تخمین کششپذیری تابع تقاضای انرژی در ایران صورت گرفته است اما مساله نامتقارن بودن پویایهای تقاضا و تغییر ضرایب الگو در دوران رونق و رکود اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو در مقاله حاضر با در نظر گرفتن یک الگوی آستانهای تصحیح خطا، پویاییهای تقاضای انرژی در ایران طی دوره 1393-1357، با لحاظ نمودن تفاوت در دوران رکود و رونق اقتصادی، برآورد گردیده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد دو رژیم متفاوت در پویاییهای تقاضای انرژی در ایران وجود داشته است. در شرایط رکود کششهای قیمتی و درآمدی تقاضا و همچنین سرعت تعدیل پایینتر بوده، در حالی که در زمان رونق انعطاف تقاضاکنندگان برای عکسالعمل بیشتر و بنابراین کششهای قیمتی و درآمدی و سرعت تعدیل بالاتر بوده است. بر این اساس اگرچه در تقاضای انرژی هم در زمان رونق و هم در رکود کششناپذیر است و اجرای سیاستهای قیمتی نمیتواند بر تقاضا موثر باشد، اما کارایی این سیاستها می تواند در زمان رونق اقتصادی بیشتر از زمان رکود باشد.
One of the important issues in the energy economy for policy making is the proper understanding of energy demand and the correct estimation of price and income elasticity. So far, extensive efforts have been made to estimate the elasticity of the energy demand in Iran, but the problem of the asymmetry of the demand dynamics and the change in the coefficients of the model during the boom and recession have been less widely considered. Therefore, in the present paper, considering the threshold error correction model, the dynamics of energy demand in Iran during the period of 1978-2014, is estimated with the consideration of the difference in the recession and economic boom. The results of this study indicate that there are two different regimes in energy demand dynamics in Iran. In recession, price and income elasticity of demand as well as the speed of adjustment is lower. While at the time of the boom, the flexibility of the demanders for reaction was greater, and so the price and income elasticity and speed of adjustment were higher. On this basis, although energy demand is inelastic at the time of the boom and in recession, and hence the implementation of pricing policies cannot be effective on demand, the effectiveness of these policies can be greater during the economic boom than the recession.
ملخص الجهاز:
پویاییهای نامتقارن تقاضای انرژی در ایران با توجه به دوران رونق و رکود اقتصادی 1 زهرا عزیزی تاریخ دریافت :١٣٩٧/٠٦/١٩ تاریخ پذیرش :١٣٩٨/٠٣/٢٧ چکیده : یکی از موضوعات مهم در اقتصاد انرژی جهت سیاستگذاری در این بخش شناخت مناسب تقاضای انرژی و برآورد صحیح کشش پذیری قیمتی و درآمدی آن است .
تاکنون تلاش های گسترده ای جهت تخمین کشش پذیری تابع تقاضای انرژی در ایران صورت گرفته است اما مساله نامتقارن بودن پویایهای تقاضا و تغییر ضرایب الگو در دوران رونق و رکود اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است .
از اینرو در مقاله حاضر با در نظر گرفتن یک الگوی آستانه ای تصحیح خطا، پویاییهای تقاضای انرژی در ایران طی دوره ١٣٩٣-١٣٥٧، با لحاظ نمودن تفاوت در دوران رکود و رونق اقتصادی، برآورد گردیده است .
استفاده از این روش در شرایطی که رشد تولید حقیقی به عنوان متغیر آستانه ای در نظر گرفته شود میتواند پویاییهای نامتقارن تقاضای انرژی در دوران رکود و رونق اقتصادی را نمایان سازد.
خلاصه ای از مطالعات داخلی (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: یافته های پژوهش بررسی پژوهش های تجربی این حوزه نشان میدهد یکی از پرکاربردترین روشها در بررسی تابع تقاضای انرژی الگوهای تصحیح خطا میباشد که بیانگر پویاییهای کوتاه - مدت متغیرها و چگونگی عکس العمل آنها نسبت به انحراف از تعادل بلندمدت است .
نتایج تخمین تابع الگوی تصحیح خطای آستانه ای برای تقاضای انرژی در ایران (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: یافته های پژوهش همانطور که ملاحظه میشود ضریب نرخ رشد اقتصادی (dly) در رژیم اول که می - توان گفت متناظر با شرایط رکودی است ، مثبت و معنادار است .