خلاصة:
تاکنون با وجود تحولات بنیادین در زمینه های گوناگون تعلیم و تربیت، در مورد روش ها و رویکردهای
تربیت اخلاقی و ارزشی اقدام ضروری صورت نگرفته است. عوامل موثر در این مورد از وجود شک ها و
ابهام هایی ریشه گرفته است که مهم ترین آنها عبارتند از: تردید در ریشه های تربیت اخلاقی، اختلاف ناشی از اهداف تربیت اخلاقی و روش های آن، عدم شفافیت در نتایج آن که گواه گونه ای تلقین و یا رفتار
ساختگی است، ابهام در زمینه اصول تحول اخلاقی، بیان مفاهیم و تعابیر مختلف و متضاد از تعلیم و تربیت
اخلاقی، وجود الگوهای متنوع، عامل تشخیص بین تربیت اخلاقی و تعلیم ارزش ها، وجوب و امکان تربیت
اخلاقی، روایی مبانی معرفتشناختی آموزش اخلاقی و ارزشی و عدم قطعیت نسبت به موثر بودن آنها. بیان
راهکارهای مناسب برای همه این ابهامات مستلزم بیان اندیشه های مربوط به رویکردها و روشهای تربیت
اخلاقی و ارزشی و گردآوری و طراحی روش ها و رویکردهای مناسب آن است. ما در این مقاله به دنبال
بیان گفتگو های مربوط به تربیت اخلاقی و ارزشی، مفهوم شناسی تربیت اخلاقی و ارزشی و ذکر خلاصه و
مفید روشها و رویکردهای تربیت اخلاقی و ارزشی می باشیم و بر این گمان هستیم که بیان و تفسیر و
توصیف روش ها و رویکردهای ذکر شده در از بین بردن ابهامات و مشکلات ذکرشده موثر خواهد بود.
ملخص الجهاز:
عوامل موثر در اين مورد از وجود شک ها و ابهام هايي ريشه گرفته است که مهم ترين آنها عبارتند از: ترديد در ريشه هاي تربيت اخلاقي، اختلاف ناشي از اهداف تربيت اخلاقي و روش هاي آن ، عدم شفافيت در نتايج آن که گواه گونه اي تلقين و يا رفتار ساختگي است ، ابهام در زمينه اصول تحول اخلاقي، بيان مفاهيم و تعابير مختلف و متضاد از تعليم و تربيت اخلاقي، وجود الگوهاي متنوع ، عامل تشخيص بين تربيت اخلاقي و تعليم ارزش ها، وجوب و امکان تربيت اخلاقي، روايي مباني معرفت شناختي آموزش اخلاقي و ارزشي و عدم قطعيت نسبت به موثر بودن آنها.
واژه هايکليدي: تعليم و تربيت ، تربيت ديني، تربيت اخلاقي، ديدگاه هاي تربيتي، روش هاي تربيتي ٢٢٨ / مطالعات روانشناسي و علوم تربيتي، سال سوم ، شماره سي و نهم ، بهار ١٣٩٨ * * * * * ١- مقدمه تعليم و تربيت اخلاقي و ارزشي به آنچه که مدارس و ديگر نهادهاي آموزشي براي کمک به افراد جهت تفکر پيرامون مسائل مربوط به درست و نادرست امور و در پي آن تمايل به سمت خوب بودن اجتماعي و نيز کمک به آنها جهت رفتار به روش و منش اخلاقي و ارزشي انجام ميدهند، اطلاق ميشود.
از خصوصيات مفهوم اخلاق در نظر غرب ، انسان موجودي است که به خود واگذاشته شده و مقصد و هدفي جز گذراندن دنيا ندارد در نتيجه ترديد نسبت به روش ها و رويکردهاي سنتي، در واقع ترديد نسبت به اثربخش بودن آنها، توان ايجاد فهم و درک عميق نسبت به دين ، تناسب اين روش ها با علايق و نياز يادگيرندگان ، سازگاري آنها با رويکردها و روش هاي جديد آموزش و تربيت اخلاقي و اهميت و جايگاه معرفت شناختي اين روش هاست .