خلاصة:
نامپژوهی یا عنوانپژوهی، یعنی نقد و بررسی نام یک نوشته یا سروده، هرچند در ایران هنوز جایگاهی نیافته، میان فرنگیان و عربها پایگاه بلندی دارد و درباره آن و بر بنیاد آن پژوهشهای بسیاری انجام گرفتهاست و میگیرد. در این گونه پژوهشها، معنی نام، پیام آن و پیوند آن با متن و موضوع بررسی، و از رهگذر آن، راهی به درون متن گشوده میشود. با چنین نگاه و نگرشی، این پژوهش نام کتاب ارجمند روزبهان بقلی، عبهرالعاشقین را به نقد و بررسی گرفتهاست. پرسش بنیادین این است که معنی و پیام این نام چیست و با متن و موضوع کتاب چه پیوندی دارد؟ در پی پاسخ به این پرسشها، پس از درآمدی درباره نامپژوهی، نامگذاری، گونههای روشن، تاریک و خاکستری نام، به شیوه هرمنوتیکی، بهویژه تحلیل معنیشناختی واژه «عبهر»، گمانههایی پیشنهاد و گزارش شدهاند؛ مانند اینکه روزبهان بر بنیادی ادبی و تشبیهی، کتاب خویش را باغ و بوستان یا گل و شکوفهای پنداشتهاست که خواننده میتواند با تفرج در آن و تامل در رنگوبو و جلوه و جمال، یعنی مطالب و موضوعات آن با عشق، مسائل و مقولات آن هرچه بیشتر آشنا گردد و یا آن را همچون دسته سوسن یا نیلوفری، بهویژه نرگسی پیشکش خوانندگان کردهاست.
ملخص الجهاز:
پرسش بنيادين اين است که معني و پيام اين نام چيست و با متن و موضوع کتاب چه پيوندي دارد؟ در پي پاسخ به ايـن پرسـش هـا، پـس از درآمـدي درباره نام پژوهي، نام گذاري، گونه هاي روشن ، تاريک و خاکستري نام ، به شيوه هرمنوتيکي، به ويژه تحليل معنيشناختي واژه «عبهر»، گمانه هايي پيشنهاد و گزارش شده اند؛ مانند اينکه روزبهان بر بنيـادي ادبـي و تشبيهي، کتاب خويش را باغ و بوستان يا گل و شکوفه اي پنداشته است که خواننده ميتواند بـا تفـرج در آن و تأمل در رنگ وبو و جلوه و جمال ، يعني مطالب و موضـوعات آن بـا عشـق ، مسـائل و مقـولات آن هرچه بيشتر آشنا گردد و يا آن را همچون دسته سوسن يا نيلوفري، به ويژه نرگسي پيشـکش خواننـدگان کرده است .
عبهرالعاشقين ، نامي کـه با همه زيبايي و تازگي، و با همه ساده نموني، چنان که خواهيم ديد، نـامي دشـوار اسـت و خواسته گوينده از آن و نيز پيوند آن با موضوع و محتواي کتاب چنـدان روشـن نيسـت و پرسش بنيادين اين پژوهش همين است که چـرا روزبهـان چنـين نـامي بـر کتـاب خـود نهاده است و اين نام گوياي چيست و با متن و محتواي کتاب چه پيونـدي دارد؟ در پاسـخ به اين پرسش ها، به شيوه تحليلي توصيفي، پس از درآمدي درباره «نام » کتاب و پيوند آن با موضوع و محتوا، خواهيم کوشيد بـر بنيـاد معـاني و کاربردهـاي واژه «عبهـر» در زبـان فارسي، گمانه هايي را درباره معاني ترکيب «عبهرالعاشقين » به شيوه اي هرمنـوتيکي پـيش روي خواننده نهيم و پيوند هر يک از اين گمانه ها را با موضوع کتاب روشن سازيم .