خلاصة:
در احادیث بر جای مانده از رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، روایاتی وجود دارد که در آن از عصمت پیامبر و اهلبیت (علیهم السلام)بزرگوار آن حضرت سخن به میان آمده است. یکی از این روایات، حدیث «. . . انا و اهل بیتی مطهرون من الذنوب» است که آن را محدثان اهلسنت از رسول خدا نقل کرده، و در آثار روایی، تفسیری و تاریخی خود ثبت کردهاند. این حدیث که بر عصمت پیامبر و اهلبیت (علیهم السلام)از همه گناهان دلالت دارد، از سند قابل قبولی برخوردار است. رجال سند حدیث عبارتند از: یعقوب بن سفیان فسوی فارسی، یحیی بن عبدالحمید حمانی، قیس بن ربیع اسدی کوفی، سلیمان بن مهران اعمش، عبایة بن ربعی اسدی کوفی و عبدالله بن عباس، که حدیث را از رسول خدا نقل کرده است. از رجال سند حدیث یک نفر متهم به غلوّ شده، لکن ادعای غلوّ درباره او ثابت نیست، و بر فرض ثبوت، غلوّ مانع وثاقت نیست. لذا رجال سند حدیث همگی موثق، و حدیث مورد نظر بدون ایراد است.
ملخص الجهاز:
وقال عبدالخالق بن منصور: سئل یحیی بن معین عن الحمانی فقال: صدوق ثقة (ابن حجر، تهذیب التهذیب، 1404: 11/ 214ـ216؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، 1413: 10/ 528 ـ 535؛ خطیب، تاریخ بغداد، بیتا: 14/ 169؛ مزی، تهذیب الکمال، 1413: 31/ 420).
مهمترین دلیلی که آنان برای اثبات غالی بودن او ذکر کردهاند آن است که وی از امام علی (علیه السلام) نقل کرده که حضرت فرمودهاند: «أنا قسیم النار» (ابن عساکر، تاریخ دمشق، 1415: 42/ 299ـ301؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، 1390: 3 / 246؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، بیتا: 7/ 392).
» (هیثمی، مجمع الزوائد، 1402: 7/ 235 با سند صحیح؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، 1415: 42/ 449) و مدار ایمان «یا علیّ لا یحبک إلّا مؤمن و لا یبغضک إلا منافق» (احمد بن حنبل، مسند، 1414: 1/ 95، 128؛ بخاری، صحیح مسلم، بیتا: 1/ 61؛ سنن ترمذی 5 / 306؛ ابو نعیم، حلیة الأولیاء، 1421: 4/ 160) و «قسیم الجنة و النار» معرفی میکند و کسی این روایات را از قول پیامبر یا علی (علیه السلام) نقل میکند آیا او از حق و صراط مستقیم منحرف شده یا کسی که روایات پیامبر(صلی الله علیه وآله) و اهلبیت و صحابه را قبول ندارد؟ حدیث «علیّ قسیم الجنة و النار» در منابع شیعه: دانشمندان امامیه حدیث یاد شده را از طریق پیامبر و حداقل چهار نفر از امامان اهلبیت (علیهم السلام)نقل کرده، و صحت مضمون آن را تأیید کردهاند.