خلاصة:
امروزه با توجه به رشد جمعیت، نیاز به زمین به یکی از دغدغههای همگانی تبدیل شده است؛ بنابراین بررسی فقهی اراضی موات ضروری بهنظر میرسد، از آنجا که احکام، شرایط، تفاوتها و شباهتهای آن در فقه شیعه و اهل سنت بهصورت مدون مورد تبیین نبوده، به روش توصیفی - تحلیلی به تقریب آرای مذاهب خمسه اسلامی پیرامون آن پرداخته شده است. نتایج گویای آن است که اراضی موات نزد فقهای مذاهب خمسه اسلامی به زمینی اطلاق میشود که از آن انتفاعی برده نمیشود. در مالکیت آن فقهای امامیه، حنفیه ومالکیه اذن امام را لازم دانسته، ولیکن نزد امامیه پیرامون مالکیت دو نظریه به چشم میخورد، یکی حق بهرهبرداری از زمین و پرداخت مالیات و دیگری حق مالکیت و تصرف در آن است و همچنین در ماهیت احیا و شرایط آن امامیه و اهل سنت اتفاق نظر دارند.
ملخص الجهاز:
یکی از مباحـث مطـرح در کتب فقهی مذاهب خمسه بحث اراضی موات بوده که در کتب فقهی هر یک به آن اشـاره شـده است که می توان به تحقیق احیاء الموات از کتاب «الخلاف » اثر ابوجعفر محمدبن حسن طوسـی (١٤٠٧ ق ) انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزة علمیۀ قم و کتاب «الفقه الاسـلامی و ادلته » اثر وهبه زحیلی (٢٠٠٨ م ) انتشـارات دارالفکـر معاصـر کـه همـۀ مباحـث آن را تبیـین کرده اند و مقالاتی اشاره کرد که بحث اراضی موات و احیـای آن را اکثـرا در فقـه شـیعه تبیـین کرده اند، اما در این زمینه به صورت یک مبحث مستقل و مقارنـه ای تحقیقـی صـورت نپذیرفتـه ؛ بنابراین در این مقاله سعی شده است که با روش توصیفی - تحلیلی بـه تبیـین احکـام ، شـرایط ، تفاوت ها و شباهت های اراضی موات در فقه شیعه و اهـل سـنت بـه صـورت مـدون و مسـتقل به تقریب آرای مذاهب خمسۀ اسلامی پرداخته و به سؤالات ذیـل پاسـخ داده شـود: ١.