خلاصة:
دورهای که در تاریخ تحت عنوان حکومت موحدون مشهور شده است، فاصله ی زمانی بین
524 ه.ق را در بر میگیرد که بربرها توانستند حکومتی را بر مبنای ایدهی - سالهای 667
مهدویت در شمال افریقا و اندلس تشکیل دهند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل وضعیت
سیاسی- فرهنگی اندلس در این دورهی زمانی است. سوال اصلی در این پژوهش آن است که
حکومت موحدون چه دستاوردی از منظر سیاسی و فرهنگی داشته استب به عبارتی حکومت
موحدون بیشتر در بعد سیاسی موفقتر بوده است یا فرهنگیب تبیین پرسشهای مذکور با تکیه بر
منابع متقدم و مطالعات متاخر به شیوه ی توصیفی- تحلیلی امکانپذیر است. دستاوردهای این
پژوهش حاکی از آن است که دولت موحدون با موفقیتهایی که در بعد نظامی در مناطق اندلس و
شمال افریقا کسب کرد، زمینه را برای رشد فرهنگی- تمدنی جامعه در حوزه های مختلف در
سایهی تشویق و حمایت سلاطین موحدون از علما، دانشمندان، شعرا، ساخت کتابخانه ها و مدارس
در سرزمینه ای تحت تسلط خویش فراهم کردند
ملخص الجهاز:
دستاوردهای این پژوهش حاکی از آن است که دولت موحدون با موفقیتهایی که در بُعد نظامی در مناطق اندلس و شمال افریقا کسب کرد، زمینه را برای رشد فرهنگی- تمدنی جامعه در حوزههای مختلف در سایهی تشویق و حمایت سلاطین موحدون از علما، دانشمندان، شعرا، ساخت کتابخانهها و مدارس در سرزمینهای تحت تسلط خویش فراهم کردند.
اندلس در دوران ولایت یوسف بن عبدالمؤمن (558-580 ق) عبدالمؤمن در سال 551 ق، ابتدا برای پسر بزرگ خود محمد به جانشینی بیعت گرفت، ولی در سال 558 ق که برابر با سال آخر حیاتش نیز بود، به این نتیجه رسید که فرزند دیگرش یوسف شایستهتر است و او را به جانشینی خویش انتخاب کرد (ابناثیر،1371: 27/149-148؛ 26/309).
در سال 580 ق، ابو یعقوب یوسف به دلیل حملهی آلفونسو به قرطبه، غرناطه، رنده، مالقه و دیگر شهرها، خود با سپاهی جرّار متشکل از قبایل عرب افریقا که شامل زناته، مصموده، غماره، صنهاجه و اوربه عازم جنگ با مسیحیان اندلس گردید (ابن اثیر،1371: 28/47-46).
ابنطفیل نقش زیادی در جذب دانشمندان از اطراف و اکناف به دربار ابو یعقوب داشت که معروفترین آنها ابنرشد است که تا آن زمان گمنام بود، پس از این دعوت به شهرت رسید و ارزش علمی وی آشکار شد (ابن خلکان،1994: 7/135؛ مراکشی،1426: 177- 179).
ابنرشد در مواردی در امور سیاسی دربار موحدی نیز دخالت میکرد، ازجمله زمانی که ابو یعقوب چهار فرزند خود را به ولایات چهار گانه اندلس منصوب کرد، حاکم قرطبه یعنی ابویحیی را به درخواست ابنرشد بدانجا فرستاد که همین موضوع یکی از علل تیرگی روابط ابنرشد با جانشین ابو یعقوب یعنی ابو یوسف المنصور در اواخر عمرش گردید (ابن ابی اصیبعه، 1965: 530).