خلاصة:
در این نوشتار سعی شده با بهرهگیری از نظریات امنیتی جهان سوم، علل بحران امنیتی یمن پس از بهار عربی بررسی شود. یمن که از آغاز اتحاد این کشور هرازگاهی دچار درگیریهای داخلی میشد، پس از بهار عربی دستخوش ناامنی و جنگهای داخلی گستردهای شد. با توجه به شرایط کنونی یمن، این نوشتار درصدد پاسخ به این پرسش است که پس از بهار عربی، چه عواملی زمینههای شکلگیری بحران امنیتی در یمن را ایجاد کرده است؟ روش پژوهش تحلیلی توصیفی و ابزار گردآوری دادهها نیز کتابخانهای است. مهمترین یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در یمن ترکیب پیچیده و چندلایهای از عوامل داخلی و خارجی که تاثیرات تقویتکنندهای بر یکدیگر دارند، باعث شکلگیری بحران امنیتی شدهاند. در این نوشتار استدلال میشود که یمن بهسوی یک حکومت نابسامان و نامنظم پیش رفته، مداخله نظامی عربستان در یمن برای پشتیبانی از گروهها و قبایل همسو، به ناامنیها و منازعات دامن خواهد زد. نوآوری این پژوهش، تبیین تحولات یمن از منظر مطالعات امنیتی جهان سوم و مشخصا رویکرد لیتل است که تاکنون به آن پرداخته نشده است.
ملخص الجهاز:
ناامني در کشوري کوچک به نام يمن به اين دليل داراي اهميت است که اين کشور عربي براي قدرت هاي منطقه اي؛ به ويژه عربستان سعودي و تا حدودي ايران و همچنين ، قدرت هاي فرامنطقه اي مهم و راهبردي تلقي ميشود.
در يمن وفاداري مردم به قبيله و طايفه خود به مراتب بالاتر از وفاداري ملي است و اين امر باعث شده که بسياري از محققان ، ضعف هويت ملي و انسجام اجتماعي، و عدم شکل گيري دولت ملت را از مهم ترين چالش هاي اين کشور تلقي نمايند (نياکوئي، ١٣٩١ ١١٤:).
بااين حال ، بهار عربي و منازعات فرقه اي در کنار تضعيف جايگاه دولت مرکزي، يمن را به سوي حکومت دستخوش بينظمي سوق داده که مشروعيت در آن بسيار ضعيف است و هيچ گونه اقتدار و قدرت مسلطي وجود ندارد و مدام ميان گروه هاي مختلف درگيري مسلحانه براي گسترش نفوذ و قدرت وجود دارد.
واضح است که نقش آفريني عربستان در حمايت از برخي جريان ها و قبايل و به طورکلي، دولت منصور هادي و تلاش براي تضعيف حوثيها را از اين منظر ميتوان تحليل نمود.
در جريان جنگ هاي صعده در سال ٢٠٠٩، عربستان به بهانه قطع رابطه جنبش حوثيها با ايران به طور آشکار در يمن مداخله نظامي کرد ,١٦ Foreign affairs, December ,Hiltermann ).
بااين حال ، دولت منصور هادي و همچنين ، کشورهاي عربي همسو با عربستان ، ايران را به کمک تسليحاتي به انصار الله متهم ميکنند ( , Bayoumi, reuters (٢٠١٦ ,٢٦ September و ادعا ميشود که اثرانگشت ايران در يمن مشهود است و اين کشور به حمايت مالي، تسليحاتي، آموزشي و اطلاعاتي از حوثيها مبادرت ميورزد (٢٠١٥ ,٢١ Vatanka, Middle East Institute, April ).