خلاصة:
ﻓﻘﺮ ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﻀﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻗﺘﺼﺎدی در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد و اﺛﺮات ﺳﻮﺋﯽ ﺑﺮ ﺷﻬﺮ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان دارد. ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮ و ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ در دﻫﻪ ﻫﺎی اﺧﯿﺮ ﭘﺪﯾﺪه ﻓﻘﺮ ﺷﻬﺮی و اﯾﺠﺎد ﺷﮑﺎف ﻣﯿﺎن ﻗﺸﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی روز ﺑﻪ روز اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﻘﺮ و ﺗﺒﻠﻮر ﻓﻀﺎﯾﯽ آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﻫﺎی ﻣﺴﺘﻨﺪ و ﻋﻠﻤﯽ درﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻀﻞ ﻓﻘﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف روﯾﮑﺮدی ﮐﺎرﺑﺮدی- ﺗﻮﺳﻌﻪ ای و از ﻧﻈﺮ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود. داده ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺟﻤﻊ آوری ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ 20 ﺷﺎﺧﺺ در ﺳﻪ ﺑﻌﺪ اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ. ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﮐﺎﻟﺒﺪی ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻓﻘﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺑﻞ اﻗﺪام ﺷﺪ. ﺑﺮای دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻓﻮق ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺗﺎﭘﺴﯿﺲ در ﻣﺤﯿﻂ GIS ﺳﻄﺢ ﺑﻨﺪی ﺷﺪﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺤﻼت ﻫﻤﮕﻦ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻮﺷﻪ ای ﭼﻨﺪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ 5 ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﻓﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻣﻨﻄﻘﻪ 10 ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻘﯿﺮ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻮﺷﻪ ای ﭼﻨﺪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻨﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ 5 در ﺧﻮﺷﻪ 5 ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﻓﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻣﻨﺎﻃﻖ 1 ،12 و 10 در ﺧﻮﺷﻪ 1 فقیرترین مناطق می باشند.
Poverty and deprivation has always been a general and global issue and in different aspects and levels, has been the root of many problems and difficulties for many people worldwide, including our civil society. The applied research method, according to its nature, is of descriptive-analytic type. Statistical population includes Babol city in which the required data of Babol’s localities are obtained from Statistic Center, Babol’s Master Plan. In this regard, first in order to conduct an appropriate analytic procedure, the indexes and measures related to urban poverty extracted by studying the researches regarding poverty and urban poverty. According to obtained results from analysis of poverty status by the technique of Topsis in GIS environment and by considering the figure, numerical distribution of poverty in Babol city is as follow: Very poor areas , Poor areas , Medium areas, Wealthy areas , Very wealthy areas. Problems derived from quick growth in population and followed by erratic and irregular expansion of residential and activity centers, especially in urban and rural places is a problem which the country has been confronted with during the past half century. The country’s system of decision making has tried to find a solution for this problem as well and in this regard it has acted upon making urban expansion plans (Master Plans). The aim of making these plans is to schedule and lead the residential and activity centers, sustainable development and wisely management of the land. After passing some decades on making plans and programs the result of which is the usage of common patterns in urban construction in different countries, the incremental growth of population and also the unlimited expansion of cities brought serious as well as critical problems by itself which are more prominent in developing countries. Increased poverty in cities, inadequate access to housing and urban major services, alienation of citizens toward each other, formation of slums and illegal housings, inadequate transportation system and insufficiency of major urban facilities etc. all of these are resulting from quick growth in urbanization and major social and economical problems in countries of the world which encountered by complex systems. By accelerated expansion of urbanization, the poverty has taken an urbanized image
ملخص الجهاز:
سنجش توزیع فضایی فقر شهری با استفاده از مدل های تصمیم گیری در GIS (مطالعه موردی: مناطق ١٢ گانه شهر بابل ) سید علی علوی استادیار گروه حغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس تهران ، ایران الهه شاکری منصور دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران 1 علیرضا گروسی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس تهران ، ایران چکیده : فقر یکی از معضلات اجتماعی – اقتصادی در شهرها محسوب می شود و اثرات سوئی بر شهر و شهروندان دارد.
رضایی و همکاران (١٣٩٣) در پژوهشی که برای شناسایی و ارزیابی گستره های فضایی فقر شهری در شهر یزد انجام دادند، با محاسبه ١٥ شاخص در قالب سه متغیر عده اقتصادی، اجتماعی و کالبدی به این نتیجه رسیدن که ١٢,٢ درصد محلات شهر یزد خیلی فقیر، ١٩,٥ درصد فقیر،٢٦,٨ درصد متوسط و ٣٦,٦ درصد مرفه می باشند و فقط ٤,٩ درصد در سطح خیلی مرفه قرار دارند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) سپس این پرسشنامه ها پس از تعیین وزن شاخص ها از تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس برای تحلیل فقر در شهر بابل و رتبه بندی مناطق شهری این شهر براساس سطح توسعه یافتگی و میزان فقر استفاده شده است و در نهایت با ترکیب لایه های اطلاعاتی در محیط GIS تحلیل فضایی از فقر شهری در شهر بابل به دست آمده است و مناطق شهری در ٥ طیف بسیار مرفه ، مرفه ، متوسط ، فقیر و خیلی فقیر طبقه بندی شده اند.
(
, 
, 
)
