خلاصة:
داستان پردازی در ادبیات امروز به دو صورت حقیقی و مجازی صورت میگیرد. حقیقی یعنی کاربرد کلمه در فضای حقیقی و دقیق خود است و مجازی به معنای کاربرد کلمه در معنی غیر حقیقی آن است. در این مقاله با روش تحقیق موردی و گزینش چند داستان، پس از بیان کلیات، به بررسی دو عنصر مهم تمثیل و نماد در داستانهای کودکان و نوجوانان پرداخته است. تحقیقات انجام شده، نشانگر این حقیقت است:که با توجه به دنیای عاطفی و پر احساس کودکان در عنصر تمثیل و نماد، جایگاه ویژه و گستردهای در ادبیات کودکان به دست میآورد. کاربرد انواع نمادها و تمثیلها، به ویژه نویسندگان عرصهی ادبیات داستانی کودکان، در گنجاندن اهداف آموزشی و پرورشی غیرمستقیم خود در داستانها کمک شایانی میکند. استفاده از کاراکترها (یا شخصیتهای) متعلق به دنیای حیوانات، اشیاء، مکان و زمان برای بازتاب مناسبتها، انسانها و انتقال پیامهای اخلاقی، به شکل عمدهی ادبیات کودکان در ایران تبدیل شده است. و بخش عمدهی از کتابهای منتشره یا ترجمه شده توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ویژه کتابهای گروه سنی کودکان، از نوع داستان حیوانات است.
ملخص الجهاز:
و بخش عمدهی از کتابهای منتشره یا ترجمه شده توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ویژه کتابهای گروه سنی کودکان، از نوع داستان حیوانات است.
یکی از متولیان ادبیات داستانی کودکان در ایران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که هر ساله کتاب-های زیادی را ترجمه، چاپ و منتشر میکند که غالب آنها به دلیل علاقهی بیش از حد کودکان به حیوانات، از نوع قصههای حیوانات است.
انجام شده است اما تاکنون مقاله یا طرح و کار تحقیقاتی با موضوع تمثیل و نماد در داستانهای کودکان آن هم مربوط به آثار منتشره از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان کمتر صورت گرفته است و پژوهش از این حیث تازگی دارد.
در این قسمت ملاحظه خواهیم کرد که شخصیت، بخشی به حیوانات و نسبت دادن خصوصیات و ویژگیهای انسانی یکی از فراوانترین تمثیلها و نمادهای به کار رفته در داستانهای کودکان است، که به علت علاقه کودکان، در آموزش غیر مستقیم مسائل به آنان نیز نقش عمده دارد علاوه بر شخصیت بخشی به حیوانات، شخصیت بخشی به پدیدههای طبیعی، اشیاء و حتی خوراکیها نیز مشاهده میشود.
«بررسیهای انجام شده نشان میدهد که بخش عمده کتابهای منتشر شده توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ویژه کتابهای گروه سنی پایین از نوع داستان حیوانات است.
در حقیقت در این نوع داستان، نویسنده به دلایلی که ممکن است از علاقۀ کودکان به حیوانات ناشی شده باشد یا با توجه به شرایط سیاسی و ترس از سانسور و یا حتی به خاطر آسانی کار، به جای اینکه انسانها را موضوع داستان قرار دهد، حیوانات را به عنوان شخصیتهای اثر خود انتخاب میکند و میکوشد پیام خود را از طریق آنها برساند.