خلاصة:
هدف: این تحقیق با هدف اجراپژوهی سیاستگذاریها، تعیین و رتبه بندی موانع اجرایی سیاستگذاری جمهوری اسلامی ایران در پیشگیری اولیه از اعتیاد انجام شد. روش: روش تحقیق، آمیخته (ترکیبی) مشتمل بر تکنیک دلفی، تحلیل محتوا، تحلیل عاملی و تحلیل سلسلهمراتبی بوده است. جامعه مورد مطالعه چهار گروه سیاستگذاران، مدیران اجرایی، صاحبنظران و ذینفعان (معتادان بهبودیافته) میباشند. دادههای جمعآوری شده در فرآیند اجراپژوهی ما را به پنج مانع مهم در آسیبشناسی اجرای سیاستها رهنمون نموده است. یافتهها: یافتههای تحقیق حاکی از آن است که فقدان بازاریابی اجتماعی، ضعف برنامه عملیاتی، فقدان نظام ملی پیشگیری، فقدان نظارت و ارزیابی و در نهایت ضعف همکاریهای بینبخشی از مهمترین موانع اجرایی سیاستگذاری پیشگیری اولیه از اعتیاد قلمداد شده است. نتیجهگیری: بازنگری و اصلاح سیاستها و توجه به اجراپژوهی در سیاستهای گذشته، راهکاری برای ارتقاء شرایط کنونی سیاستگذاری اعتیاد محسوب شده است.
Aim
This research was carried out with the aim of implementing a policy research and determination and ranking of administrative barriers to policy making in the Islamic Republic of Iran in the primary prevention of addiction.
Methods
The research methods in this article are Delphi technique, incorporating content analysis, factor analysis and analytical hierarchy process(AHP). The study population includes four groups of policymakers, executives, experts and beneficiaries (improved addicts). The data collected in our implementation research led us to five major obstacles in the pathology of policy implementation.
Results
The results showed that the lack of social marketing, the weakness of action plan, the lack of a national system of prevention, the lack of monitoring and evaluation, and finally, the weakness of intercultural cooperation are the most important barriers to the implementation of primary prevention policies of addiction.
Conclusion
Revision and reforming of policies and attention to the implementation of policies in the past has been considered as a way to improve the current state of addiction policy.
ملخص الجهاز:
یافته ها: یافته های تحقیق حاکی از آن است که فقدان بازاریابی اجتماعی، ضعف برنامه عملیاتی، فقدان نظام ملی پیشگیری، فقدان نظارت و ارزیابی و در نهایت ضعف همکاریهای بین بخشی از مهمترین موانع اجرایی سیاست گذاری پیشگیری اولیه از اعتیاد قلمداد شده است .
با توجه به اعلام مراجع رســمی اگر بعد خانوار در کشــور را ٣/٨ نفر باشــد (مرکز آمار ایران ، ١٣٩٦)، با احتســاب عدد ٢ میلیون و ٨٠٨ هزار نفر برای معتادان کشــور (تا پایان ســال ٩٥) این نتیجه حاصــل میشــود که حداقل ١٠میلیون نفر در کشــور به طور مســتقیم درگیر حوزه اعتیاد هسـتند که نشـان میدهد اعتیاد بالاترین جایگاه را در میان آسـیب های اجتماعی کشور دارد (مهدویان فر و مسعودنیا و یزدانی، ١٣٩٧).
لذا پرســـش نامه های جمع آوری شـده با روش تحلیل سـلسـه مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و پنج مانع مهمتر نســبت به یازده مورد دیگر انتخاب شــدند که عبارت بودند از: فقدان پیشــگیری مبتنی بر بازاریابی اجتماعی اولویت اول ؛ ضـــعف برنامه عملیاتی (مخاطب ، قالب ، زمان و مکان مشـخص ) اولویت دوم ؛ فقدان نظام ملی پیشـگیری در کشـور اولویت سوم ؛ ضعف نظارت و ارزیابی در اقدامات پیشــگیرانه اولویت چهارم ؛ و ضــعف همکاریهای بین بخشــی اولویت پنجم .
در ســـیاســـت های حوزه پیشـــگیری از اعتیاد در ایران برای اولین بار در ســال ١٣٩٠ و در قالب ســند جامع پیشــگیری اولیه از اعتیاد، اداره کل فرهنگی و پیشــگیری ســـتـاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان نهاد مســـئول هماهنگ کننده و نظارت بر اجرای ســـند معرفی شــده اســت (ســندجامع پیشــگیری اولیه از اعتیاد، ١٣٩٠).