خلاصة:
هدف از تدوین و تصویب اعلامیۀ جهانی حقوق بشر منحصراً این نبوده است که حقوق و آزادیها در اعلامیۀ یادشده مورد شناسایی قرار گیرد، بلکه در کنار این امر، یکی از اهداف عمدۀ تدوین اعلامیۀ جهانی حقوق بشر این بوده است که حقوق و آزادیهای مندرج در آن با اعمال قانون بهاجرا گذاشته شود. با توجه به این امر، مفاد اعلامیۀ جهانی حقوق بشر نهتنها بهطور قابلملاحظهای در قانون اساسی افغانستان و سایر قوانین این کشور انعکاس یافته، بلکه در تحقق اهداف حقوق بشری در افغانستان تأثیرگذار بوده است. در مقدمۀ قانون اساسی افغانستان به احترام و در مادۀ 7 آن به رعایت اعلامیۀ جهانی حقوق بشر تصریح شده است. همچنین دولت افغانستان در قانون اساسی این کشور در زمینههای مختلف تحقق اهداف حقوق بشری متعهد شده است. تأسیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، تحقق حق آموزش و پرورش، تأسیس احزاب سیاسی، تحقق مشارکت مردم در امور عمومی و سیاسی، تحقق آزادیهای بیان، مطبوعات و شکلگیری نهادهای جامعۀ مدنی، مصادیقی از تحقق اهداف حقوق بشری در افغانستان محسوب میشوند که متأثر از مفاد اعلامیۀ جهانی حقوق بشر بوده است. ازآنجایی که دین مقدس اسلام بهعنوان منبع قانونگذاری در قانون اساسی افغانستان قلمداد شده است، بنابراین، حقوق و آزادیهای مندرج در اعلامیۀ جهانی حقوق بشر که مخالف اعتقادات و احکام دین مقدس اسلاماند، در این کشور عملی نیستند. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی بوده و هدف از نگارش آن بررسی تأثیر مفاد اعلامیۀ جهانی حقوق بشر در تحقق اهداف حقوق بشری در افغانستان است.
ملخص الجهاز:
تأسيس کميسيون مسـتقل حقـوق بشـر افغانسـتان ، تحقـق حـق آمـوزش و پرورش ، تأسيس احزاب سياسي، تحقق مشارکت مردم در امور عمومي و سياسي، تحقـق آزادي هاي بيان ، مطبوعات و شکل گيري نهادهاي جامعـۀ مـدني، مصـاديقي از تحقـق اهـداف حقـوق بشري در افغانستان محسوب ميشوند که متأثر از مفاد اعلاميۀ جهاني حقوق بشـر بـوده اسـت .
تعهد مبني بر تأمين حقـوق بشـر و حمايـت از آن ، تعهـد مبني بر ايجاد يک جامعۀ مرفه و مترقي، تطبيق و اعمال قـانون اساسـي و سـاير قـوانين و رعايـت اعلاميۀ جهاني حقوق بشر ازجمله مهم ترين تعهدات دولت افغانستان محسـوب مـيشـوند کـه بـا تأثيرپذيري از اعلاميۀ جهاني حقوق بشر در قانون اساسي اين کشور انعکاس يافته اند.
به نظر ميرسد مفاد اعلاميۀ جهاني حقوق بشر در وهلۀ نخست در قانون اساسي افغانستان تأثيرگذاشته است ، زيرا در مقدمۀ اين قانون بـه احتـرام و در مادة ٧ آن به رعايت اعلاميۀ جهاني حقوق بشر تصريح شده است و بسياري از مصـاديق حقـوق بشري مندرج در اعلاميۀ يادشده در فصل دوم قانون اساسـي افغانسـتان انعکـاس يافتـه اسـت .
با توجه به اينکه هدف از تدوين اعلاميۀ جهاني حقوق بشر اين بوده است که دولت هـا مفـاد آن را در قوانين خود انعکاس دهند و درعمل از طريق اجراي قانون حقوق بشر را حمايت نمايند و به رعايت واقعي حقوق بشر بپردازند، در مقدمۀ قانون اساسي افغانستان به احترام بـه اعلاميـۀ جهاني حقوق بشر تصريح شده و نيز در مادة ٧ اين قانون به رعايـت آن تأکيـد شـده اسـت .
Donnelly, Jack, Universal Human Rights in Theory and Practice, Ithaca, N,Y.