خلاصة:
فضایل الصحاب هنسایی از جمله مهم ترین منابع صحابه نگاری قرن سوم تا چهارم هجری است
که همانند سایر منابع معرفتی در حوزة تاریخ، پدیده ای شفاف و خنثی نیست که واقعیت های اجتماعی،
سیاسی و مذهبی را عینا بازنمایی نماید؛ بلکه پدیده ای پیچیده و عقیدتی است که حقایق را تحریف و یا
پنهان می کند. از این رو این دسته از منابع نمی تواند بازتابی دقیق و منطبق بر عینیت باشد بلکه به نوعی
بازنمایی اراده و اندیش ههای مورخ و تحت تاثیر بافت های زمانة وی تدوین شده است . اما بازتاب این
تفکرات درخصوص روایات مربوط به خلفای راشدین که در برهه ای از تاریخ، خود تفکرساز بوده اند
بیشتر است. از این رو پژوهش پیش روی درصدد است تا براساس روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف،
به این مسئله بپردازد که الگو و نحوه بازنمایی روایات فضایل الصحاب هدرباره خلفای سه گانه و علی (ع)،
بازتاب کدام معانی از گفتمان های سیاسی – مذهبی جامعه است؟ بنابراین این پژوهش نوعی تحقیق
متن محور است که چگونگی شکل گیری قدرت (سیاسی، مذهبی و غیره ) در متن را که نسایی با
برجسته سازی یک اندیشه
ملخص الجهاز:
طرد اندیشۀ امامت الهی در فضایل الصحابه تفسیر متن نشان می دهد که نسایی علاوه بر آنکه در مسئلۀ امامت و راه های مشـروعیت آن ، گفتمان شافعی را از میان گفتمان اهل سنت ملاک اعتبار قرار داده است و روایاتی را در مـتن در جهت برجسته سازی آن گزینش و نقل میکند، روایاتی را نیز در جهت به حاشـیه رانـدن معنا و مفهوم امامت در گفتمان شیعه به عنـوان گفتمـانی «غیـر» اختصـاص مـی دهـد.
هرچند در بیان مفهوم امامت اثبات کردیم که او اصول این تقـدم را کـه بـر نص الهی استوار است ، بی اعتبار ساخته و طرد میکند، ولی به واسطۀ روایاتی دیگر می توان بـه استراتژی هایی از نسایی دست یافت که در آنها بـا اعتباربخشـی بـه افضـلیت و حقانیـت سـه خلیفۀ نخست ، به ساختار معنایی گفتمان سیاسی تشیع ضربه وارد می سازد.
وی در روایاتی که در شأن و افضلیت علی بیان می دارد به مواردی اشاره میکند که شیعیان آنها را به عنوان نص جلـی و خفی و یا تاریخی در اثبات امامت علی (ع ) در نظر میگیرند ولی طرد معانی سیاسی گفتمان شیعه در سایر روایات فضایل الصحابه نشان مـی دهـد کـه ذکـر ایـن روایـات نمـی توانـد بـه منظـور برجسته سازی گفتمان تشیع در مسئله امامت باشد بلکه این هویت مطلوب سیاسی برای علـی (ع ) در متن به منظور طرد تفکر عثمانی مذهبان شام گزینش و نقـل مـیگـردد از ایـن رو ذکـر ایـن فضایل سیاسی - مذهبی از علی (ع ) و بیان مشروعیت خلافت او ایدئولوژیک محور است .