ملخص الجهاز:
"در میان کتب این علم ـ که بر خلاف علم تاریخ اسلام و علم حدیث، از ذکر سند در مطالب خود بیگانه است ـ ، به نام فرقه هایی با عناوین زراریه یا تمیمیه (منسوب به زرارة بن اعین)[9]، هشامیه (منسوب به هشام بن حکم)[10]، نعمانیه یا شیطانیه (منسوب به ابوجعفر محمد بن علی بن نعمان احول مؤمن الطاق)[11]، جوالیقیة (منسوب به هشام بن سالم جوالیقی)[12]و یونسیه (منسوب به یونس بن عبدالرحمن)[13] برخورد می نماییم که به بزرگان اصحاب ائمه ـ علیهم السلام ـ نسبت داده شده است و برای آنان عقاید سخیفی برشمرده اند که به نظر می رسد ذکر این گونه افراد در عداد غلات، تلاشی از سوی مخالفان و دشمنان شیعه در راه بد جلوه دادن مذهب شیعه و کوبیدن امامان معصوم از راه کوبیدن اصحاب آنان بوده است.
[24] بسیاری از علمای شیعه هنگام ذکر غلات، در حقیقت به معرفی این نوع غلو (یعنی غلو در ذات و نه غلو در صفات) پرداخته اند که به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می نماییم: 1 ـ شیخ ابو اسحاق ابراهیم بن نوبخت که یکی از متکلمین شیعه در نیمه اول قرن چهارم بوده در کتاب کلامی خود به نام «یاقوت» که قدیمی ترین کتاب کلامی موجود شیعه می باشد، درباره غلات چنین می نویسد: «وقول الغلاة یبطل اصله استحالة کون الباری تعالی جسما و معجزات ____________________________________________ 21 - فرق الشیعة، ص 57 و 5 ؛ الملل والنحل، ج 1، ص 180؛ المقالات والفرق، سعد بن عبدالله بن ابی خلف اشعری قمی، تصحیح و تعلیق محمدجواد مشکور، چاپ دوم: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی 1361 ش."