خلاصة:
در آستانه جنبش مشروطه در ایران ، پایتخت و برخی ایالتهای کشور شاهد تحرکاتی بودند که برگرفته و برخاسته از تفکرات جدید و همسو شدن با خواسته های اجتماعی و افتصادی مردم بود که از طریق جراید و انجمن ها ها و با هدایت افراد صاحب نفوذ تاثیرگذار تجلی پیدا کرد . مسئله اصلی این تحقیق در ایجاست که عامل تاثیرگذار در شکل گیری و محتوای جراید و نشریات ایالت کرمان در آستانه جنبش مشروطه و پس از آن تا پایان مجلس چهارم چه سمت و سو و نگاهی داشت ؟ و دیگر اینکه محتوای نشریات متاثر از چه سیاست گذاری و خط مشی بوده است ؟ فرضیه اصلی در این مقاله این است که شرایط تاریخی و اجنماعی ایران و خصوصا ایالت کرمان ایام مشروطه بیشترین تاثیر را در این بین برجای گذاشت . بررسی های تاریخی از طریق منابع موجود و اسناد نشان می دهد ، در سال های آغازین جنبش مشروطه و خصوصا از سال 1327 ه.ق به بعد نشریه در کرمان به صورت جدی تر شروع و تا پایان دوره سلطنت قاجار و آغاز سلطنت پهلوی ، با یاست هایی چون آگاهی بخش به مردم ( آگاهیدن مردم ) و با محتوایی چون اخبار و اطلاعات ایالت کرمان ، حمایت از افراد استقلال طلب و آزادیخواه ، مسائل کشوری خصوصا مربوط به مذاکرات و نیز حمایت از اسلام ، ایران و استقلال کشور انتشار می یافته است
ملخص الجهاز:
مشاهده می گردد که در سال های آغازین شکل گیری مشروطه در خصوص مسائل حکومتی و حتی نوع حکومت اختلاف نظرهائی مشاهده می شد و دو گروه عمده در برابر یکدیگر قرار داشتند : طرفداران خاندان سلطنت و شخص محمد علی شاه که از وابستگان وی بوده و در دربار و ساختار قدرت حضور و نقش موثری داشتند ، دسته دوم مشروطه خواهان ، که در مجلس با گروههای سیاسی - اجتماعی نوپا مراوده ای داشتند .
گرچه قبلا وزارت انطباعات به فرمان ناصرالدین شاه در سال ١٣٠٠قمری تشکیل شده بود ، بعدها در تاریخ ٦ صفر ١٣٢٥قمری وظایفش خود را خصوصا در حوزه روزنامه ها و نشریات به وزارت معارف سپرده شد و اکثر نشریات در تهران انتشار می یافت ؛ بعدا در دوره سلطنت «مظفرالدین شاه» بود که تعداد نشریـات انتشار یافته در خـارج از پایتخت افزایش یافت به نحوی که در تبریز هشت نشریه ، در بوشهر دو عنوان و در مشهد یک روزنامه به چاپ میرسید .
( صدر هاشمی ، ١٣٦٣ : ١٩٨ ؛ رزم آرا ، ١٣٦٧ : ٢٦ ) در سال ١٣٢٩ق روزنـامـه دارالامـان منتشر و مدیریت این نشریه بر عهده سید حسین خیابانی رئیس السادات بود.
مندرجات این روزنامه بیشتر مربوط به مذاکرات وقایع انجمن ولایتی کرمان و حوادث مربوط به شهر کرمان و نیز نامه هایی بود که به عنوان تظلم ودادخواهی در روزنامه نوشته میشده است ( صدر هاشمی ، ١٣٦٣ : ١٦٦ ؛ رزم آرا ، ١٣٦٧ : ٣٩ ).