عوامل جامعه‌شناختی موثر در گرایش کسبه و پیشه‌وران به ناهنجاری غش در معامله (مورد مطالعه شهر قم) مقالة

از جمله پدیده های رایج در عرصه روابط اجتماعی ـ اقتصادی ناسالم در بازار، «غش در معامله»، است. هدف پژوهش دستیابی به علل روی آوری فروشندگان و بازاریان و پیشه وران به پدیدة غش در معامله در شهر قم می باشد. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که به روش اسنادی و پیمایشی انجام شد. جامعة آماری، مصرف کنندگان کالاهای مورد نیاز در شهر قم بود. حجم نمونة انتخابی 353 نفر بود. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. اعتبار ابزار پرسشنامه از طریق اعتبار صوری و مراجعه به داوران به دست آمد. میزان آلفای کل سوالات پرسشنامه 88. بود. نتایج نشان داد 54.4 درصد از کسبه و پیشه وران به میزان کم و خیلی کم و 45.6 درصد به میزان زیاد و خیلی زیاد گرایش به غشّ در معامله دارند. متغیرهای اخلاق حرفه ای، و دینداری تاثیر مستقیم کاهنده، و متغیرهای نظارت و بازرسی، محیط نهادی، وفاداری، اعتماد، مهارت فنی، و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی تاثیر غیر مستقیم کاهنده بر متغیر غش در معامله داشته اند. پژوهش در نهایت پیشنهاداتی برای بهبود دینداری، اخلاق حرفه ای، اعتماد، نظارت بر بازار، مهارت فنی و ارتباطی، و محیط نهادی ارائه داد. نتایج به دست آمده از این پژوهش برای محققان، اتحادیة اصناف، مراکز نظارتی و فروشندگان قابل استفاده می‌باشد.

سرمایه فردی به این ترتیب است کـه غـش در معاملـه نـزد کاسـبان و پیشه وران ، متأثر از میزان دسترسی خریداران به منابع آگاهی و اطلاعات افراد از قیمت هـا و نحـوة ارتباط با فروشندگان است ؛ چرا که آنها با کسب آگاهی نسبت به محصول خرید میکنند و احتمال تقلب و غش در معامله کاهش مییابد. صرف نظر از عوامل درونی و شخصی مؤثر در گرایش یا عدم گرایش کاسبان و پیشه وران به غش در معامله ، از جمله عوامل بیرونی مؤثر در کاهش ناهنجاریهای فروش از جمله غش در معامله ؛ که جنبۀ اجتماعی نیز دارد، دینداری، اخلاق حرفه ای، نوع نظارت و بازرسی، محیط نهادی، وفاداری مشتریان ، اعتماد مشتریان ، پایگاه اجتماعی اقتصادی، آگاهی خریداران ، و میزان دسترسی به نهادهای پاسخگو است . مسأله پژوهش ، حول این محور بوده است که چرا با توجه به اینکه بسیاری از صاحبان حرف ، میدانند که اعتماد بیش تر مشتری، باعث رشد کسب و کارشان میشود، صداقت و راستگویی بازار آن ها را رونق خواهد بخشید، اما باز برای رسیدن به هدف خود که همان فروش و سود بیشتر است ، حاضرند به هر قیمتی هم که شده ، دروغ بگویند و صداقت را کنار بگذارند؟ چرا به وعده های خود در قبال مشتری عمل نمیکنند؟ چرا کم فروشی میکنند؟ چرا تقلب میکنند؟ چرا به حق خود قانع نیستند؟ مقاله حاضر با هدف شناسایی علل روی آوری فروشندگان و بازاریان و پیشه وران به پدیدة غش در معامله در شهر قم تدوین شده است .