خلاصة:
تاریخ امنیتی منطقه موسوم به غرب آسیا نشان میدهد این منطقه جغرافیایی، بیش از سایر حوزه‌های ژئوپلیتیکی در شرایط بیثباتی، ناامنی، بحران و تعارض قرار داشته است.جنگ‌های منطقه‌ای، درگیری‌های مرحله‌ای، اختلاف‌های سرزمینی، بحران‌های پایان‌ناپذیر و تکرار‌شونده را می‌توان در شمار عواملی دانست که ضرورت مطالعه دائمی درباره شاخص‌های امنیت منطقه‌ای را اجتناب‌ناپذیر میکند. استمرار این آشوبناکی به همراه پایداری کدهای ژئوپلیتیکی، موجب شده تامنطقه غرب آسیا در شرایط کنونی به یکی از بحرانی‌ترین و ناامن‌ترین مناطق جهانتبدیل گردد. در این میان، پرسش اساسی این است که ایران به‌عنوان یکی از کشورها وبازیگران بسیار تاثیرگذار منطقه، نظم مطلوب خود را در تحقق کدامین شرایط جستجو میکند.ازاین‌رو، این پژوهش در پی آن است با بازخوانی الگوهای رایج امنیت منطقه‌ای وتناسب آن با شرایط و ویژگی‌های منطقه، پس از تبیین شاخص‌های و مطلوبیت‌های خود، اولویت‌هایاقدام برای استقرار نظم امنیت منطقه را مشخص نماید. روش تحقیق بر پایه گردآوری وتحلیل اسنادی پژوهش‌ها و میزهای تخصصی مرتبط با موضوع بوده و برای اعتبار سنجی یافته‌ها،از تعداد 25 تن از کارشناسان و خبرگان دعوت به همکاری گردید تا نقطه نظرات خود درقالب گویه‌های احصا شده و اولویت آن را مشخص نمایند. این نظرات در دستگاه نرم‌افزارSPSS مورد تحلیل قرار گرفته ونتایج آن بیانگر آن است که مناسب‌ترین الگوی ایجاد نظم برای ج.ا.ایران بر مبنای«الگوی مشارکتی»، «تمدن و اقتصاد پایه» و با رویکرد «قدرت آفرینی نرم» خواهد بود.
The history of Middle East reveals theengagement of this region in instability, insecurity, crisis and conflictfurther than other geopolitical spheres. Regional wars, stratified conflicts,territorial disputes, endless and frequent crises are of the factors whichemphasize the study of security indices in this region. The sustainability ofanarchy besides geopolitical codes has caused this region to be one of the mostcrisis-hit and insecure regions in the world. Accordingly, this paper mainlyposes the conditions in which the Islamic Republic of Iran (IRI) as aneffective regional actor pursues her desirable order as a question. Doing so,it first reviews the current regional security models and contrasts them withthe de facto conditions and characteristics of the region; second, itexplicates the indices and desirable conditions and then defines the prioritiesfor establishment of regional security order in the region. Following, itgathers and analyses the research documents and exploits the viewpoints of 25experts to assess the validity of the results and determine the priorities.Furthermore, it analyses the viewpoints with SPSS; consequently, the outcome ofthe study suggests that the desirable model for the IRI is developed upon »participation«,» civilization and basic economy«and »soft power building«.
ملخص الجهاز:
نظام ژئوپلیتیکی غرب آسیا و نظم مطلوب منطقه ای ایران امیر قدسی ١ دریافت مقاله : ٩٦/٠٧/٢٨ پذیرش مقاله : ٩٦/٠٩/٣٠ چکیده تاریخ امنیتی منطقه موســوم به غرب آســیا نشــان میدهد این منطقه جغرافیایی، بیش از ســایر حوزه های ژئوپلیتیکی در شـرایط بیثباتی، ناامنی، بحران و تعارض قرار داشـته است .
ا. ایران در منطقه غرب آسیا چیست و چه الزامات و بایسته هایی را متوجه استراتژی امنیتی ایران میکند؟ ضرورت های تحقیق : برخی از مهم ترین ضرورت های تحقیق عبارت است از: استمرار آشوبناکی و پایداری کدهای ژئوپلیتیکی منطقه غرب آســیا؛ چندوجهی بودن ماهیت تهدیدها و افزایش میزان و نوع آن ؛ پاســخگو نبودن دیدگاه های امنیتی مکاتب موجود برای از بین بردن بحران ها؛ تخلیه انرژی کشـــورهای منطقه (جهان اســـلام ) و فراهم شـــدن زمینه برای پذیرش الگوهای تحمیلی و لزوم به کارگیری راهبرد مناسب و مطلوب در جهت کم کردن تنش ها.
ا. ایران کدام است ؟ بر همین اساس ، پرسش های فرعی به این شرح نیز در نظر گرفته شـده است : مهم ترین تهدیدها و عوامل ناامنی ساز منطقه کدام است ؟ محتمل ترین سناریوهای نظم منطقه در آینده چیست ؟ مهم ترین دلایل عدم شکل گیری امنیت مطلوب ج .
ا. ایران کدام است ؟ و درنهایت ، اولویت اقدام برای تأمین این مطلوبیت چیست ؟ مبانی نظری پیشینه شناسی: «الگوی نظم منطقه ای در آسیای غرب » عنوان مقاله ای است به قلم فرزاد پور سعید که در کنفرانس امنیتی تهران در آذرماه ١٣٩٥ ارائه و در این مقاله نویسنده شرایط منطقه غرب آسیا در یک صد سال اخیر و از قرارداد سایکس -پیکو را مورد دقت قرار داده و یافته نهایی مقاله در چهار الگو (بر پایه سه سناریوی محتمل ) تبیین شده است .
(
, 
, 
)
