سبک شناسی گفتمان راوی در بوستان سعدی مقالة

پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی تصویری از ماهیت راوی بوستان سعدی و به‌تبع آن مخاطبی است که راوی در انتظار اوست. هدف دیگر دریافتن سبک راوی بر اساس تحلیل زبانی کلام وی و پاسخ به این پرسش است که آیا راوی از جایگاهی بالا با لحنی آمرانه با مخاطب سخن می‌گوید یا در جایگاهی برابر با او می‌ایستد و دغدغه‌ها و تردیدهایش را در میان می‌گذارد؟ برای پاسخ به این پرسش از سبک‌شناسی بهره گرفته شده است. تحلیل سبک جمله‌های راوی بوستان (گفتمان راوی) بر اساس نظریه‌ی «وجهیت» از سبک‌شناس مشهور سیمپسون انجام شده است. مقاله با رویکردی زبان شناسانه به تحلیل سبک راوی و وجهیت گفته‌های او می‌پردازد و به این نتیجه می‌رسد: وجهیت کلام راوی مثبت است. او به‌راستی می‌داند چه می‌خواهد بگوید و مخاطب را به پندپذیری فرامی‌خواند. در این سلوک، شگرد بلاغی تمثیل بسیار موثر می‌افتد و روایتی تعلیمی‌ـ‌تمثیلی که هدفش ارشاد و اصلاح است آفریده‌ می‌شود. راوی با بهره‌گیری از نقش کوششی زبان، در جایگاهی بالاتر از مخاطب، وی را بر آن می‌دارد تا از دستورهای او پیروی نماید؛ به این امید که در سایه‌ی آن‌ها جهانی آرمانی ساخته شود. واژه‌های کلیدی:

The present research is based on a presentation of the nature of the narrator of Sa'di's boustan and, consequently, of the audience that the narrator waits for him. The aim is to understand the narrator's style based on his linguistic analysis of his words and to ask whether he speaks with a voice from a high position in a decent and nasty tone? Does he stand in the same position and tell his concerns and his doubts? The stylistics has been used to answer this question. The analysis of the style of the narrations of Bustan (narrator discourse) is based on the theory of "modality" of the famous celebrity Simpson. The article deals with the linguistic approach to the analysis of the narrator's style and the precision of his sentences, and concludes that the verb is correct. She knows exactly what she wants to say and recommends the audience to hear. In this drive, the rhetorical rhetoric of the allegory is also very effective, and an allegorical teaching narrative aimed at guidance and reform is being created. The narrator's style from a well-defined (higher) position places the audience on the order to act. It is hoped that the audience will create an ideal and ethical world by acting on these commands.

» (عباسی ،١٣٩٣: ١٣) برای مثال یکی از پژوهشگران در تحلیل این بیت بوستان : تو با خــود ببر توشه خویشـتن کــه شفقـت نیاید ز فرزند و زن (سعدی ، ١٣٧٥: ٧٩) به جای توجه به جایگاه راوی و نشانه های هدایت گر متن ، در پی ارائه ی شواهدی در اثبات زن ستیزی سعدی بوده و استنتاج کرده است : «از این شعر برمی آید که فقط مردان منبع شفقت اند و زنان فاقد آن » (کدیور، ١٣٨٦: ٩٢) نتیجه این است که بسیاری از انتقادها و چالش ها، ازجمله حقوق زنان ، نقد قدرت ، دفاع از طبقه ی کارگر و غیره ، ناشی از تفاوت مخاطب فرضی متن (مخاطب ضمنی ) و خواننده ی حقیقی ای است که دغدغه هایی متفاوت با پیام متن دارد. (درپر، ١٣٩٢: ٩٠) او کارکرد وجهیت را در این می داند که بیانگر ذهن نویسنده است و ارتباط نویسنده و مخاطب را نیز می پروراند و در ادامه آن را به دو گرایش عمده ی «وجهیت مثبت » و «وجهیت منفی » تقسیم می کند: «وجهیت مثبت از ابزارهای زبان شناختی ای بهره می برد که وجه انشایی (به ویژه امر، نهی )، جملات تعمیم دهنده ، بیانگر عقیده و ... این گونه جمله ها که سیمپسون در نظریه ی سبک شناسی اش از ابزارهای مثبت کننده ی وجهیت کلام دانسته است ، در زبان فارسی وجه اخباری دارند.