خلاصة:
اصالت، اعتبار و خاستگاه حدیث شیعهاز مباحث اساسی و پربسامد در مطالعات حدیثی خاورشناسان است که در این میان، موضوع «تقیه» و «غلو» به دلایلی چند مورد توجه ایشان قرار گرفته است؛ بررسی و مطالعه تاریخی جامعه اولیه شیعه و تاکید بر وجود موثر و گسترده این دو عنصر در آن زمان، از این دلایل مهم است. تردیدافکنی در اعتبار روایات شیعه، تاکید بر وجود متهمان به عدم وثاقت در روایات شیعی و منحصر ساختن شیعه به این دو مسئله و نیز کم یا بیاهمیت جلوه دادن جایگاه مقدس ائمه(ع) از نتایج مهم تحقیقات ایشان است. اختصاص دادن پدیده غلو به شیعه، در نظر نگرفتن موضع صریح و شدید ائمه(ع) و علمای امامیه در برابر غالیان، بیتوجهی به راهکارهای ائمه(ع) و علمای امامیه در کشف روایات تقیهای، انحصار جریان غالب و کلی مکتوبات روایی شیعه به تقیه، بیتوجهی به تقیه در دیگر فرق اسلامی، توجه نکردن به روش و سیره اصحاب ائمه(ع) و نیز محدثان امامیه در مواجهه با روایات تقیهای و نیز عدم تفکیک میان روایات تقیهای و توریهایاز نقدهای مهمی است که بر مطالعات اینان وارد است. نوشتار پیش رو تلاش دارد دیدگاههای مهم خاورشناسان درباره غلو و تقیه در میراث حدیثی امامیه را بکاودوتحلیل و ارزیابی کند.
ملخص الجهاز:
تحلیل و ارزیابی آرای خاورشناسان درباره «غلو» و «تقیه» در میراث حدیثی امامیه علی حسن نیا علی راد* سیدمحمد موسوی مقدم** [تاریخ دریافت: 23/05/1397؛ تاریخ پذیرش: 15/12/1397] چکیده اصالت، اعتبار و خاستگاه حدیث شیعه از مباحث اساسی و پربسامد در مطالعات حدیثی خاورشناسان است که در این میان، موضوع «تقیه» و «غلو» به دلایلی چند مورد توجه ایشان قرار گرفته است؛ بررسی و مطالعه تاریخی جامعه اولیه شیعه و تأکید بر وجود مؤثر و گسترده این دو عنصر در آن زمان، از این دلایل مهم است.
اختصاص دادن پدیده غلو به شیعه، در نظر نگرفتن موضع صریح و شدید ائمه (ع) و علمای امامیه در برابر غالیان، بیتوجهی به راهکارهای ائمه (ع) و علمای امامیه در کشف روایات تقیهای، انحصار جریان غالب و کلی مکتوبات روایی شیعه به تقیه، بیتوجهی به تقیه در دیگر فِرق اسلامی، توجه نکردن به روش و سیره اصحاب ائمه (ع) و نیز محدثان امامیه در مواجهه با روایات تقیهای و نیز عدم تفکیک میان روایات تقیهای و توریهای از نقدهای مهمی است که بر مطالعات اینان وارد است.
هر دو موضوع از مباحث مهمیاند که در مطالعات شیعهپژوهانِ غربی دیده میشوند؛ از این رو نوشتار حاضر بر آن است تا این مسائل را، که هر دو به اعتبار روایات شیعی نظر دارند و در رسیدن به نتیجه در نزد یک محقق غربی، در مخرجی مشترک (تردیدافکنی در اعتبار روایات شیعه و تأکید بر وجود متهمان به عدم وثاقت در روایات) قرار دارند، بررسی کند و به این پرسش پاسخ دهد که «دیدگاههای مهم خاورشناسان درباره غلو و تقیه در میراث حدیثی امامیه چه بوده و چگونه تحلیل و ارزیابی میشوند؟».