خلاصة:
اخلاق موضوع مهمی در حسابداری است و برای سازماندهی آن، داشتن الگویی متناسب با شرایط فرهنگی و اسلامی ایران ضروری است. هدف این مطالعهآزمون و بررسی اهمیت اجزای «الگوی کاربردی توسعه پایدار اخلاق حرفهای حسابداری» است ؛ بنابراین، مطالعه پیش رو از نوع پژوهشهای کمی است. دادههای لازم جهت آزمون الگو از طریق جمعآوری پرسشنامه و نمونهگیری تصادفی ساده از 217 نفر از فعالان دانشگاهی و حرفهای صورت گرفت و سپس از تحلیل عاملی تائیدی مرحله دوم توسط نرمافزار Lisrel استفاده شد. یافتهها نشان داد که کلیه عوامل الگو شامل سازههای فردی، اجتماعی، اقتصادی- سازمانی و زیستمحیطی دارای برازش مناسب بوده و به ترتیب سازههای اجتماعی، فردی، اقتصادی- سازمانی و زیستمحیطی دارای بیشترین میزان برازش هستند. همچنین، بررسی بار عاملی سازه فردی نشان داد که ابتدا مولفه «اعتدال و میانهروی» و سپس «عوامل عمومی» قرار دارد. در سازه اجتماعی نیز ترتیب بار عاملی به عوامل «انفرادی»، «مسئولیت اجتماعی» و «تعامل موثر» اختصاص دارد. در سنجش سازه اقتصادی- سازمانی نیز به ترتیب عوامل «تعهد حرفهای و سازمانی»، «صفات عمومی»، «رعایت اصول و ضوابط حرفهای»، «درستکاری» و «صلاحیت» دارای بیشترین بار عاملی هستند. افزون بر این، یافتهها نشان میدهند که علاوه بر سازه اقتصادی- سازمانی، عوامل دیگری مانند ویژگیهای فردی، اجتماعی و زیستمحیطی توسعه پایدار در اخلاق حرفهای حسابداری موثر بوده که این ویژگیها نیز با هم دارای ارتباطهای متقابل تعاملی هستند. به گونه کلی، ویژگیهای اجتماعی مهمترین عامل الگو و به گونه جزئی «پرهیز از سوءاستفاده از اموال و اطلاعات سازمان» که جزو عامل درستکاری از ویژگیهای اقتصادی- سازمانی است، دارای بیشترین بار عاملی هستند.
ملخص الجهاز:
هدف اين پژوهش آزمون «الگوي کاربردي توسعه پايدار اخلاق حرفه اي حسابداري» است که اخيرا توسط نمازي و همکاران (١٣٩٦) ارائه شده است تا با استفاده از تحليل محتوا و تحليل عاملي تائيدي و بررسي تأثير اهميت مؤلفه هاي آن بتوان مشکل هاي فعلي کدهاي اخلاقي حسابداري در ايران را مرتفع نمود.
پژوهش هاي حسابداري مالي و حسابرسي شماره ٤٣/ پائيز ١٣٩٨ دليل مهم ديگر اين است که نمازي و همکاران (١٣٩٦) اقدام به بررسي ٥٦٩ مقاله و پايان نامه اخلاقي که بين سال هاي ١٣٨٤- ١٣٩٤ در ايران منتشرشده بود نمودند که به وسيله «روش تحليل محتوا» و «فن دلفي» و کسب نظر ١٥ نفر از استادان دانشگاه که در حوزه اخلاق حرفه اي حسابداري داراي تجربه و سابقه بودند الگوي نهايي تهيه شد، لذا اين اطلاعات نيز مي تواند در اين مطالعه مورداستفاده قرار گيرد.
٤-٣- تحليل عاملي تائيدي در اين مطالعه ، به منظور عملياتي نمودن «الگوي توسعه پايدار اخلاق حرفه اي حسابداري» از تحليل عاملي مرتبه دوم استفاده شد هدف تحليل عاملي تائيدي مرتبه دوم ٢٢، آزمون فرضيه ها در پژوهش هاي حسابداري مالي و حسابرسي شماره ٤٣/ پائيز ١٣٩٨ زمينه تعداد عوامل زيربنايي موجود در مجموعه اي از متغيرها، روابط عامل ها با نشانگرها و برازش مدل اندازه گيري است ، اما برخلاف تحليل عاملي تائيدي مرتبه اول زماني به کار مي رود که عوامل مکنون موجود در يک مجموعه از متغيرها داراي چند سطح باشند، به طوريکه عامل هاي مکنون خود ناشي از عوامل مکنون ديگر باشند؛ بنابراين ، جهت اطمينان از اينکه داده ها درست اندازه گيري شده اند، از تحليل عاملي تائيدي استفاده ميشود.