خلاصة:
این پژوهش، با هدف بررسی نقش پیوند والدینی و عزت نفس در پیشبینی سبکهای هویت دینی نوجوانان انجام شد. طرح پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. بدینمنظور، 338 نفر از جامعة آماری دانشآموزان دبیرستانی شهر قم در سال تحصیلی 1396-1395 به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب و به پرسشنامههای پیوند والدینی (PBI)، عزت نفس روزنبرگ ((RSES و هویت دینی کراسکیان (ARIQ) پاسخ دادند. در تحلیل دادهها، از آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون گامبهگام استفاده شد. یافتهها نشان داد که بین عزت نفس و دو مولفة واکنشپذیری و گریز عاطفی پیوند والدینی با هویت دینی موفق و هویت دینی کلیشهای ارتباط مثبت و معنادار و با هویت دینی منع شده، هویت دینی آشفته و هویت دینی دیررس ارتباط منفی و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه گامبهگام نشان داد که عزت نفس، واکنشپذیری عاطفی و جایگاه من به خوبی هویت دینی موفق را پیشبینی میکنند. مولفههای گریز عاطفی، جایگاه من و عزت نفس نیز مهمترین پیشبینیکنندههای سبک هویت دینی منعشده میباشند. همچنین، عزت نفس و گریز عاطفی به صورت منفی و معناداری، سبک هویت دینی دیررس را تبیین میکنند. این یافتهها نقش مهم پیوند والدین و فرزندان و همچنین ویژگی شخصیتی عزت نفس را در شکلگیری سبک هویت دینی نوجوانان نشان میدهد.
This research was conducted aiming to study the role of parental bonding and self-esteem in predicting teenagers’ religious identity styles. The research design is descriptive and correlational. For this, 338 high school students in Qom, during the educational year of 1395-96 Hijri (2016-17), were chosen by cluster random sampling, and have answered to the parental bonding instrument questionnaire (PBI), the Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES), and the Kraskian Religious Identity Questionnaire (ARIQ). Correlation test and stepwise regression analysis were used for data analysis. The results showed that between self-esteem and the two components of reactivity and emotional evasion of parental bonding, and successful religious identity and stereotyped religious identity, there is a significant positive relationship; while between prohibited religious identity, disturbed religious identity, and serotinous religious identity, there is a significant negative relationship. The results of stepwise multiple regression analysis showed that self-esteem, emotional reactivity, and my status will predict the successful religious identity very well. The components of emotional evasion, my status and self-esteem, are also the most important predictors of the prohibited religious identity style. Moreover, self-esteem and emotional invasion, negatively and meaningfully, explain the serotinous religious identity style. These findings highlight the important role of parent-child bonding as well as the personality traits of self-esteem in shaping teenagers’ religious identity style.
ملخص الجهاز:
این بدانمعنا است که عزت نفس، واکنشپذیری عاطفی و جایگاه من در مجموع 14 درصد از واریانس هویت دینی موفق را تبیین میکنند.
نتایج تحلیل رگرسیون گامبهگام مربوط به هویت دینی منعشده از طریق پیوند والدینی و عزت نفس (رجوع شود به تصویر صفحه) نتایج جدول 4 نشان میدهد، گریز عاطفی قویترین رابطه را با هویت دینی منع شده دارد (35/0R=، 0001/0P=، 1df=، 957/46F=).
این بدانمعنا است که گریز عاطفی، جایگاه من و عزت نفس در مجموع 15 درصد از واریانس هویت دینی منع شده را تبیین میکنند.
در تبیین نقش مؤلفههای پیوند والدینی در پیشبینی سبکهای هویت دینی نوجوانان، میتوان گفت: ارتباط توأم با محبت و صمیمانه والدین با فرزندان نوجوان، پایگاه امنی ایجاد میکند که موجب میشود نوجوان با اتکاء به این پایگاه امن، از جسارت بیشتری برای کسب اطلاعات مرتبط با شکلگیری هویت دینی، برخوردار شود.
در مجموع، بر اساس یافتههای این پژوهش و تحقیقات مشابه میتوان گفت: علاوه بر احساس ارزشمندی و عزت نفس نوجوان، فضای سالم و مطلوب در خانواده همراه با پیوند صمیمی میان والدین و فرزندان، میتواند موجب زمینهسازی جهت شکلگیری هویت دینی موفق نوجوان گردد و نقش مؤثری در برانگیختن حس حقیقتجویی او برای کشف طبیعت و فطرت ایفا کند.
از یافتههای این پژوهش میتوان برای افزایش آگاهی والدین نسبت به اهمیت روابط عاطفی و صمیمی با فرزندان در جهت شکلگیری هویت دینی بهره جست و مهارتهای اساسی آنان را در زمینة برقراری ارتباط صحیح با نوجوانان در امر نهادینه کردن خودشناسی دینی و تقویت عزت نفس ارتقاء داد.