شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز با رویکرد آینده‌پژوهی مقالة

در بیشتر موارد پرداختن به آینده با اتکا به پیش‌بینی و تحلیل روندها، مشکلات بی‌شماری در اجرای برنامه‌ها به وجود آورده است. این مشکلات در برخی موارد ناشی از بی‌توجهی به تاثیرگذاری نیروهای پیشران و عوامل کلیدی موثر بر تسهیل حل مشکلات و چالش‌های آتی است. با توجه به اهمیت خاص تامین مسکن برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه شهری و لزوم برنامه‌ریزی نوین در جهت شناخت و مدیریت چالش‌های آینده، آینده‌پژوهی در این عرصه به یک ضرورت انکارناپذیر تبدیل شده است. در این راستا پژوهش حاضر با بهره‌گیری از رویکرد نوین آینده‌پژوهی و اصول پارادایم هنجاری به بحث و بررسی در ارتباط با عوامل تاثیرگذار بر وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز می‌پردازد. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز می‌باشد. بدین منظور برای شناسایی عوامل موثر بر وضعیت آینده سیستم از روش دلفی استفاده شد؛ که در نتیجه آن 59 عامل اولیه موثر بر وضعیت آینده سیستم شناسایی شدند. در ادامه برای استخراج عوامل کلیدی تاثیرگذار بر روند آینده سیستم، روش تحلیل تاثیرات متقاطع به وسیله نرم‌افزار MICMAC به کار گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سیستم مورد مطالعه، سیستمی ناپایدار بوده و در صفحه پراکنش متغیرها، پنج دسته از عوامل (عوامل تاثیرگذار، دووجهی، مستقل، تاثیرپذیر و تنظیمی) قابل شناسایی هستند. در نهایت نرم‌افزار MICMAC از مجموع 59 عامل اولیه، 13 عامل را به عنوان عوامل کلیدی مورد شناسایی قرار داد. این عوامل به عنوان بازیگران اصلی، نقش کلیدی در بهبود وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز ایفا می‌کنند.

در این راستا پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد نوین آینده پژوهی و اصول پارادایم هنجاری به بحث و بررسی در ارتباط با عوامل تأثیرگذار بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز میپردازد. هدف این پژوهش ، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز میباشد. (رجوع شود به تصویر صفحه) یافته های تحقیق : بر اساس روش دلفی، ٥٩ عامل در ٧ حوزه مختلف به عنوان عوامل مؤثر بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان - شهر تبریز توسط کارشناسان خبره شناسایی و این عوامل در ماتریس تحلیل تأثیرات وارد شدند. نتیجه گیری: این تحقیق به منظور ارزیابی عوامل مؤثر بر وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز با تأکید بر اصول پارادایم هنجاری و رویکرد آینده پژوهی به انجام رسیده است . همچنین فتحی و همکاران (١٣٩٦) در مقاله خود تحت عنوان آینده نگاری سرمایه گذاری در صنعت مسکن ایران ، از مجموع ٤٠ عامل اولیه تأثیرگذار، تعداد ٤ عامل را با بهره گیری از نرم افزار میک مک به عنوان عوامل کلیدی شناسایی کرده و سپس دو عامل برای تدوین سناریوها انتخاب شده و با توجه به شرایط آن ها، آینده صنعت مسکن ایران در قالب چهار سناریو با استفاده از نرم افزار سناریو ویزارد ارائه گردیده است ؛ و در نهایت علوی و مولان (١٣٩٧) در تحقیقی به شناسایی عوامل و متغیرهای کلیدی تأثیرگذار بر آینده قیمت مسکن در شهر تبریز پرداختند.