خلاصة:
سکههای تاریخی، افزون بر ویژگی اصلیاشان بهعنوان وسیلهای برای تسهیل تجارت، همواره ابزار تبلیغی توانمندی در دست فرمانروایان بودند. در این پژوهش، مسالهی اصلی بررسی جنبههای تصویری و نوشتاری فرّه بر سکههای ساسانی بود. ضرورت پرداختن به آن، چرایی انتخاب این مفهوم از میان دهها مفهوم دینی دیگر بر این اشیاء بوده است. هدف اصلی پژوهش آن است که نوع خاص فرّهای که بر سکهها نمایش داده شده بهدست آید و به این پرسشها پاسخ داده شود؛ چرا بر سکههای ساسانی بر این نوع فرّه تاکید میشده است؟ این فرّه چه جنبههای نوشتاری و نگارهای داشته و این که از پیش تا بعد از دورهی ساسانی چه اثرپذیری و اثرگذاری داشته است؟ فرض، دارا بودن جنبهی نمادین نگارهها بوده است. روش پژوهش و نوع تحقیق براساس بررسی تصویرهای بهنمایشدرآمده در معتبرترین مراجع کتابی و مقالهای و بهصورت کتابخانهای خواهد بود. با این روش، با ابزار پژوهش که تصاویر سکهها را دربر دارند، جامعهی آماری شامل همهی سکههای ساسانی از آغاز تا پایان این دودمان در مراجع مورد مطالعه، بررسی شدند. در نتیجه، روشن شد که فرّهای که از زمان هخامنشیان بر سکهها نمایشداده شده بود؛ در کل دورهی ساسانی نیز بسیار پررنگتر بر سکهها و بهصورت نگاره در تاج شاهین، تاج تابان، تاج قوچ و نیمتنهی هالهدار شاه یا ایزد بهنمایش درمیآمد و بهصورت نوشته در عبارات دعایی و نام شهرها نگاشته میشد. نوع تاکید شدهی فرّه بر سکههای ساسانی، «فرهی شاهی» است و دلیل آن نیز تلاش فرمانروایان ساسانی برای تبلیغ فرّهی خویش، بهعنوان مفهومی که همزمان ریشه در دین و سیاست داشت، بوده و به این روش برحق بودن شاهی خود را از دیدگاه دین زرتشتی تایید میکردند. آخرین نمونهی این نگاره و نوشته پس از اسلام بر سکهای بویی دیده شد که دودمانی ایرانی بودند و از این راه تلاش بر زنده کردن سنت ساسانی داشتند.