ملخص الجهاز:
عبارتی به ابن سینا نسبت میدهند که شاگرد او از قول خود او نقل کرده و گفته است ابن سینا وقتی که سی و چند ساله بود گفت که من به هجده سالگی که رسیده بودم به حد اعلای آشنائی خود با علوم زمان واصل شده بودم، (1)-از قضا در جلسهء سخنرانی خبری از دانشجویان نبود.
اگر این گفته از قول یکی از اهل زمان ما-از آن کسانی که بعد از گرفتن دیپلم دیگر هرگز لای کتاب را باز نمیکنند و خواندن و نوشتن را بکلی کنار میگذارند نقل شده بود بنده میتوانستم باور کنم.
مایهء تأسف است که در تجربهء شخصی بنده بسیار کم بودهاند استادهائی که در دورهء تحصیل در دانشکدهها واقعا راه کار را به دانشجو بیاموزند و آموخته باشند،و نسبت به آن عدهء بسیار معدودی که این هنر را داشتهاند باید همواره حق شناس بود و احترام ایشان را باید داشت.
نتیجه این میشود که معلومات و اطلاعاتی که در مدرسه تحویل دانشجو میشود همگی کهنه و قالبی منجمد و خام و قشری است و با تعمق و غوررسی همراه نیست و اگر در میان دانشجویان کسانی باشند که واقعا طالب دانش و معرفت و تحقیق و کسب اطلاع باشند،خواه در دورهء تحصیل و خواه پس از گرفتن تصدیق ختم تحصیل،باید خودشان دنبال کسب معرفت بروند و تحقیق و تتبع شخصی بنمایند.
بدین جهت میتوان گفت که حتی کسانی هم که به ترتیب معین و سیستماتیک از مدارس ابتدائی و متوسطه گذشته و در دانشگاه تحصیل کردهاند و دیپلم و لیسانس و فوقلیسانس و دکتری گرفتهاند،اگر واقعا چیزی میدانند همه را به سعی شخصی فراگرفتهاند و در حقیقت مردان خود ساخته هستند.