خلاصة:
هنر تئاتر که در کشور ما پدیدهای وارداتی شناخته میشود، بهعنوان پدیدهای گفتمانی همواره نقش مهمی در تعالی فرهنگ، رفتار و اندیشه بشری دارد. از سویی دیگر، جنگ بهعنوان پدیدهای مخرب، تاثیر بسیاری در عرصههای اجتماعی و فرهنگی داشته و تحولات گستردهای در رفتار، باورها، فرهنگ و شیوه سلوک انسانها پدید آورده است. با شروع جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران در فاصله کوتاهی به پشتوانه افکار دینی و انقلابی، جریانی با عنوان تئاتر دفاع مقدس وارد کارزار فرهنگی شد. تئاتر دفاع مقدس، پدیده همزاد جنگ است که هم از آن تاثیر میگیرد و هم بر جنگ تاثیر میگذارد. در این پژوهش سعی میشود، خدمات متقابل جنگ و تئاتر، سیر تحولات این دو و رابطه پدیده جنگ با تئاتر ملی بررسی شود؛ بههمیندلیل، در این پژوهش از دو روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. در روش کتابخانهای از با سه دسته منابع مکتوب، تصویری (فیلم، عکس و ...) و صوتی (نوار مصاحبهها و ...) استفاده شد. سپس گردآوری دادهها، به شیوه میدانی با مصاحبه از فعالان تئاتر مقاومت انجام شد. سرانجام، با گردآوری دادهها و بررسی توصیفی-تحلیلی آنها، پژوهش تکمیل شد.
The art of theatre in our country is known as an imported phenomenon. Moreover, as a discoursal phenomenon, it has always enacted a significant role in the growth and sublimity of human culture. War as a destructive phenomenon, that has accompanied humans since the beginning of their creation, has a massive influence on social, economic, and cultural fields, creating significant changes in human behavior, culture, and manner. After the beginning of the imposed war in Iran, Iranian theatre -backed by religious and revolutionary beliefs, the culture of resistance, and national unity - started a new path. “Theatre of holy defense” is a phenomenon resulted by eight-year-old imposed war. An event that is both created by war and at the service of it. Both influenced by it and influencing its goals, approaches, and strategies. This research seeks to investigate interactions of war and theatre in Iran and the services they have presented to each other. It attempts to study the relation between the phenomenon of war and the notion of "national theatre." to reach this goal, data collection been conducted through both archival and field studies. In archival study we are confronted by the following sources:Written sources, pictorial sources، and acoustic sources. After gathering the given data, the field method has been applied (conversation with some of the playwrights and those involved in the area of resistance theatre). Eventually, after applying utilizing a qualitative methoud with Descriptive – analytic approach on the gathered data, the findings and conclusions are presented.
ملخص الجهاز:
بسیاری از آثار نمایشی همانند ایرانیان اثر آشیل ١، آنتیگونه اثر سوفوکل ٢، مکبث اثر شکسپیر٣، آثار برتولت برشت ٤ و پیک نیک در میدان جنگ اثر فرناندو آرابال ٥ براساس جنگ شکل گرفته و هر یک باتوجه به نوع روایت ، زاویۀ دید ویژه ای دارد؛ به همین دلیل ، جنگ باعث ایجاد نمایشنامه های ماندگاری شده که بیش از سبک نمایشی ، بیانگر هویت تاریخی جامعه است .
بسیاری از تحلیل های موجود، دارای ضعف در اصول و قواعد پژوهشی 66 است ؛ اما، هر یک از این پژوهش ها با رویکرد ویژه ای به شرح ذیل ، نمایش نامه های جنگ را بررسی نموده اند: - بررسی جنبه های مختلف جریان های حاکم و متولیان در حوزٔە تئاتر دفاع مقدس .
جنگ و دفاع مقدس برای تئاتر این سرزمین ، مضامین نوینی به ارمغان آورد که با دغدغه های اعتقادی جامعۀ ایرانی پیوند برقرار کرده و باعث شکل گیری تئاتر ملی شده است .
تحریک غیرت ملی و تعصب دینی مردم برای مقاومت در برابر آنان ، هدف اصلی اجرای نمایش هایی با مضمون دفاع مقدس بوده است ؛ اما، تصور نمیرفت که جنگ آن قدر ادامه یابد که در زمره جنگ های بزرگ دنیا به شمار آید؛ ازاین رو، هیجانات اولیۀ شروع جنگ تا حدی فروکش کرد و جامعه این بحران را به عنوان بخشی از زندگی انقلابی پذیرفت .
پیشنهاد این مسئله که تئاتر دفاع مقدس دارای ظرفیت های یک نمایش آیینی است ، جای توجه دارد.