خلاصة:
کتاب زمبسته منظومهای طولانی به زبان ختنی قدیم از شاخه زبانهای ایرانی میانه شرقی است. این کتاب، مجموعهای وسیع از مفاهیم رایج آئین بودایی و جنبههای گوناگون دین بودا است. فصل دوازدهم این کتاب فصلی آموزهایو شامل مجموعهای از شایستها و نشایستهاست. قطعهای که در این گفتار برگردان آن از زبان ختنی به فارسی آمده، شامل 52 بند نخستین همین فصل است که به شرح و توصیف سمور (saṃvara= خودداری، خویشتنداری اخلاقی یا متوقف ساختن تاثیرات کرمهها یا اعمال پیشین انسان) اختصاص دارد. سمور یکی از مهمترین مراحل رسیدن به فضیلت پرهیزگاری به شمار میآید و همانند نگهبانی است که پیوسته میکوشد تا انسان را از هر آنچه که ناشایست و ناپسند است، دور دارد و او را در جهت رسیدن به نیروانه (= نجات و رستگاری) یاری رساند. در زیر ریشهشناسی واژه سمور، دیدگاه فلسفی درباره سمور، مراحل دستیابی، مراسم تعهد و شرایطی که به از دست دادن سمور میانجامد، مورد بررسی قرار گرفته است.
The book of “Zambasta” is a long poem in ancient a khotanese language, a branch of middle Eastern Iranian language. This book , containing wide set of common concepts and various aspects of Buddhism. Chapter 12 of this book is educational and includes a set of goodness and badness. The stanza which translated from Khotanese language into Persian in this article, includes the first 52 paragraph of this chapter that allocated to the description of Samvara(=continence, moral continence or stopping the effects of karmas or human beings previous actions). Samvara which considered as one of the most important steps to reach knowledge of continence and is like a guard trying continually to take man away from everything that is wrong and disagreeable, and to help him in order to reach Nirvana(=salvation). Under the etymology of the word of Samvara, philosophical view about Samvara, steps of achievement, commitment ceremonies and conditions that lead to the loss of Samvara, are investigated.
ملخص الجهاز:
زبان شناخت ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دوفصل نامۀ علمی (مقالۀ علمی ـ پژوهشی )، سال دهم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩٨، ٤١-٦١ خویشتن داری بنابر آموزة بودا در متنی به زبان ختنی سارا روحانی * مهشید میرفخرایی ** چکیده کتاب زَمبَسَته منظومه ای طولانی به زبان ختنی قدیم از شاخه زبان های ایرانی میانه شـرقی است .
براساس این دیدگاه فلسفی نجات و رهایی هنگامی رخ می دهد که روح و ماده بطـور کامل از هم جدا شوندو به دلیل اینکه روح انسان به واسطه طبیعت بسیار سبک است لیکن ٤٤ زبان شناخت ، سال دهم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩٨ با بی توجهی نسبت به اعمال و رفتار خود سبب می شود تا راه نفـوذ کَرمَـه هـا بـاز شـود و همانند کیسه ای پر از شن و ماسه سنگین شود و در حقیقت ماده و روح با هم ترکیب شوند و نهایتاً در دام سنساره گرفتار گردد( ٣٠٢-٢٩٧.
با توجه به بررسی برخی متون سنسکریت و فصل دوازدهم کتاب ختنی زَمبَسَته ، سَموَرَ همواره به مفهوم جلوگیری از هرگونه عمل ناشایست و دوری جستن از لذت جویی اسـت و تعهد و پای بندی شخص به آئین است که در نهایت سبب نجات و رهایی او از سَنسـاره یا پیدایش های پی در پی و در نتیجه باعث تکامل انسان می شود.
خویشتن داری بنابر آموزة بودا در متنی به زبان ختنی ٤٧ قطعه ای که در این گفتار برگردان آن آمده شامل حرف نویسی ، برگردان فارسی ٥٢ بنـد نخستین فصل دوازدهم کتاب زَمبَسـَته اسـت ، کـه بـه توصـیف خویشـتن داری (=سَـموَرَ) پرداخته است .