خلاصة:
پژوهش حاضر، به تبیین ابعاد رده شناختی همپایگی انواع پرسشواژهها در زبان فارسی میپردازد. در این نوع همپایگی، همسانی که شرط لازم در این فرآیند نحوی است، رعایت نمیشود. همچنین، پرسشواژههایی از دو گروه متمایز موضوع و افزوده، با حرف ربط «و» پیوند زده میشوند. بررسی پژوهشهای پیشین نشان میدهد که چنین بحثی در زبان فارسی مورد توجه قرار نگرفتهاست. در این پژهش، برآنیم تا بدانیم که چه نوع پرسشواژههایی با یکدیگر همپایه میشوند و زبان فارسی در کدام رده زبانی قرار دارد. پس از ارزیابی ویژگیهای ردهشناختی زبان فارسی، همپایگی پرسشواژهها در شرایط حذفبندی نیز مورد بررسی قرار گرفت. بررسی دادهها نشان داد که پیوند دو پرسشواژه افزوده، یک پرسشواژه موضوعی (اجباری یا اختیاری) و یک افزوده در این زبان مجاز است. هر چند پیوند دو پرسشواژه موضوعی در دادهها مشاهده نشد. بنابراین زبان فارسی به صورت خاص، ویژگیهای هیچ یک از ردههای زبانی آزاد، آمیخته و افزودهای مطرح در زبانهای دنیا را نشان نمیدهد و نمیتوان آن را به طور قطعی در یکی از آن رده ها قرار داد. پیوند پرسشواژهها دو نوع را نشانمیدهد؛ متوالی و گسسته. نوع متوالی پرسشواژهها در جملههای مرکب با حذفبندی نیز به کار میرود. در فرآیند حذفبندی دو نوع با مرجع و بدون مرجع وجود دارد. در جملههای با حذفبندی با مرجع، حضور پرسشواژههای همپایه مجاز نیست. پیوند متوالی دو پرسشواژه فقط در نوع بدون مرجع مشاهده شد و حرکت هر یک از پرسشواژه ها به تنهایی در هر بند مجاز است. در این زبان، در هر بند فقط یک سازه کانونی وجود دارد و حرکت همزمان بیش از یک پرسشواژه مجاز نیست. بنابراین چنین حالتی، فرض دو بندی بودن چنین جملههایی را در زبان فارسی قوت میبخشد.
ملخص الجهاز:
نمونه ها، نشان داده اند کـه هـم پـایگی دو پرسـش واژه فقـط بـه سازه های مشابه محدود نمی شود؛ بلکه در بعضی از زبان ها، دو سـازه متفـاوت بـا دو نقـش معنـایی متمایز از هم همپایه شده اند که بر پایۀ قانون هم پایگی همسان ها١ (١٩٨١ ,Williams) عمل نکرده اند.
1 preverbal coordination 2 post verbal coordination 3 no Coordinated Multiple WH-Questions 4 adjunct Coordinated Multiple WH-Questions Languages 5 free Coordinated Multiple WH-Questions Languages ت ) زبان های پرسشی چند پرسش واژه ای همپایه آمیخته ١: زبان هایی کـه در آن هـا فقـط سازه های اختیاری مانند افزوده ها یا متمم های اختیاری مجاز بـه پیونـد بـا یـک دیگـر هسـتند ماننـد آلمانی .
1 mixed Coordinated Multiple WH-Questions Languages رده های زبانی با استناد بر هم پایگی انواع پرسش واژه ها با یک دیگر تعریف می شوند.
الف ) کی به دنیا آمده ای و کجا؟ ( نوع دوم ) ب ) روز قدس چرا پایه گذاری گردید و چگونه ؟ همان گونه که جمله های (٧) و (٨) نشان می دهند پیوند دو پرسش واژه افزوده ای در زبان فارسی قابل قبول است .
جدول ١: انواع الگوهای پرسش های چند پرسش واژه ای همپایه ١ میان زبان ها {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1 CMWQ= Coordinated Multiple Wh- Questions همان گونه که در جدول بالا آمده است در سه رده زبانی ، هم پایگی پرسـش واژه هـا در زبـان هـا مشاهده شده است ؛ زبان های افزوده ای ، آمیخته و آزاد.
از آن جـایی کـه هـم پـایگی پرسـش واژه هـای دیگـر نیـز در زبـان فارسـی مشـاهده شده است ، پس فارسی در رده زبان های افزوده ای قرار ندارد.