خلاصة:
در این مقاله، به معرفی نرمافزار دانشنامه علوم قرآن یا مشکاةالانوار2 پرداخته شده است. این نرمافزار، نسخه دوم نرمافزار مشکاةالانوار است. قسمت کتابخانه این برنامه، شامل متن 681 عنوان کتاب در 903 جلد از منابع مهم در زمینه علوم قرآن، به زبان عربی و فارسی میباشد. در بخش دانشنامه، درختواره 22 مبحث از مباحث مهم علوم قرآنی با بیش از 3000 موضوع و اتصال آن به 303 عنوان کتاب ارائه شده است.
از دیگر قابلیت¬های مفید برنامه، قسمت طبقات مفسران است که شرح حال علمی و قرآنی حدود 2000 قرآنپژوه از قرن اوّل تا پانزدهم با 39 نمایه و 42000 چکیده و اتصال آن به بیش از 150 عنوان کتاب را ارائه کرده است.
ملخص الجهاز:
در بخش دانشنامه، درختواره 22 مبحث از مباحث مهم علوم قرآنی با بیش از 3000 موضوع و اتصال آن به 303 عنوان کتاب ارائه شده است.
بر اساس تعریف فوق، پژوهشهایی که برای شناخت معارف قرآنی انجام شده و همچنین، مباحث و موضوعاتی که در ساحتهای مختلف قرآن مطرح شده، ذیل عنوان کلی «علوم قرآنی» شناخته میشود؛ مباحثی چون: اسباب نزول، روشها و گرایشهای تفسیری، تاریخ قرآن، تجوید، قرائات، محکم و متشابه، نسخ، وحی و بسیاری از موضوعات قرآنی دیگر.
نرمافزار دانشنامه علوم قرآن، با ارائه منابع مهم علوم قرآن، ایجاد درختواره علوم قرآنی در مباحث اصلی این حوزه و معرفی طبقات مفسران، این راه دشوار را برای دسترسی قرآنپژوهان به مباحث و موضوعات علوم قرآنی هموار نموده است.
در خصوص اهداف تولید این نرمافزار، باید گفت که از مهمترین اهداف برنامه، ارائه حجم بالای منابع علوم قرآنی در قالب کتابخانه و اتصال مباحث کلیدی علوم قرآن به منابع مهم به صورت درختواره همراه با امکانات، قابلیتها و ابزار پیشرفته پژوهشی بوده است.
در قسمت علوم قرآن، مباحث مهم و منتخب این علم با ساختار درختی به متون مرتبط اتصال یافته است و در کارتابل طبقات مفسران نیز زندگینامه مفسران با شرح حال علمی و تفسیری آنان از کتب طبقات مفسران و کتابهای تاریخ تفسیر و مفسران استخراج گردیده است.
2. علوم قرآنی در بخش علوم قرآنی، مهمترین مباحث و اصطلاحات علوم قرآنی در قالب 22 موضوع کلی و بیش از 3000 موضوع فرعی در پیوند با متن 303 عنوان از منابع مهم این حوزه ارائه شده است.