خلاصة:
بی تردید، نقوش تزئینی، یکی از بارزترین وجوه هنر اسلامی بوده که در تمامی آثار آن دیده می شوند و شناخت عوامل موثر بر شکل گیری آنها ضروری می نماید. از طرفی، نیاز به روش شناسی در پژوهش و داوری درباره هنر اسلامی، اجتنا ب ناپذیر است. اندیشمندان این عرصه، رو ش‌ها و رویکردهای متفاوتی را مورد توجه قرار داده اند که نتایج متفاوتی را نیز به همراه داشته و تعارضات و اختلا ف‌ها در این حوزه نیز مبتنی بر این مساله هستند؛ از جمله این رویکردها، سن تگرایی و تاریخ ینگری است. تاریخ ینگران با بهره گیری از فلسفه تاریخ هگل، می کوشند تا هنر مسلمانان را وابسته و محدود به شرایط تاریخی دانسته و آن را بر اساس مستندات تاریخی مورد تحلیل قرار دهند؛ در حالی که سنت گرایان، به حقایق و حکمت های جاویدان و مشترک در ادیان معتقد بوده و ماهیت و منشا هنر اسلامی را در درون سنت دینی که دارای عناصر بی زمان و خارج از عرصه تاریخی نگری است، جستجو می کنند. هر یک از این روش‌ها، به زوایا و جنبه های خاصی از ماهیت هنر اسلامی اشاره دارند؛ اما بسیاری از محققین کم سابقه به علت عدم شناخت مبانی فکری و پژوهشی آنها، با تناقضات زیادی روبرو شده و سرگشته می شوند. بنابراین شایسته است انواع رویکردها در بررسی نقوش و هنر اسلامی تبیین شوند. از این رو، تحقیق حاضر عهد ه دار پاسخ گویی به این سوال است که مولفه‌ها و عناصر شکل دهنده نقوش هنر اسلامی از دیدگاه تاریخی نگری و سنت گرایی کدام هستند؟ و چه تفاو تهایی دارند؟
این مقاله با هدف دست یابی به شناختی کامل تر از نقوش و هنر دوره اسلامی و رویکردهای پژوهشی آن،
چگونگی نگرش دو دیدگاه سنت گرا و تاریخی نگر را به روشی توصیفی- تطبیقی مورد مطالعه قرار داده است. از آنجا که میان سنت گرایان، کیت کریچلو و از میان تاریخ ینگران، گل رو نجیب اوغلو به نحوی تخصصی به نقوش هنر اسلامی پرداختهاند، دو کتاب ایشان در این خصوص، مبنای تحقیق قرار گرفته و سعی شده است به شرح و تطبیق آرای آنان پرداخته شود.
Ornaments are one of the primary characteristics of Islamic art. Therefore, it's imperative to explore the influential elements of the development of the ornament patterns. In order to have a fair judgment and a clearer picture of the issue, we need to have a proper methodology in studying Islamic art. Scholars have applied various methods and approaches that led to various results and consequently caused disagreement and conflicts among them. Perennial philosophy and historian are the two known approaches for studying Islamic art. The historians aim is studying Islamic art within its chronological scheme and analyzing the artworks in limited historical documents in the light of the Hegelian philosophy of history. Perennial Philosophy, on the other hand, believes the eternal truth of religions and seeks to investigate the origin of Islamic art within a religious tradition beyond chronological and historical borders. In fact, these two approaches highlight different aspects of the nature of Islamic art. However, dealing with these approaches sometimes result in different findings and a lot of conflicts among researchers. So, exploring various methods of studying Islamic art is a matter of importance. Thus, the present inquiry aims to answer what are the factors and features of shaping Islamic patterns based on Perennial Philosophy and historians? And in what ways are they different? Applying a descriptive-analytic study, we aim to provide a more complete understanding of Islamic patterns as well as different approaches for studying them. Also, this paper attempts to articulate how these approaches studied art. To address the issue, we selected two books of leading researchers of the field Keith Critchlow, a follower of traditional values and Perennial philosophy, and Gulru Necipoglu, a historian of Islamic art, then their ideas were explained and compared.
(
, 
, 
)
