خلاصة:
این نوشته با روش تحلیلی- توصیفی، در دو بخش؛ کلی و مصداقی، فرایند یک داوری و تصمیم‌گیری را در بستر داستان "مرد بقال و طوطی" مورد بررسی قرار داده است. این داستان با شکلی تمثیلی رمزی و با مبانی تعلیمی برای انتقال مفاهیم به مخاطب سروده شده و مولوی در بخش محتوایی آن، برای یک قضاوت و داوری منطقی ضرورت‌های مورد نیاز ارائه داده است. نقاب، تنبیه، تشخیص، حسگرهای بیرونی و درونی، داده‌های اطلاعاتی، فرایند تصمیم‌گیری، قوه و قدرت پردازشگری انسان از مهم‌ترین مباحث آن به شمار می‌رود. تحلیل کلی داستان به مخاطب می‌آموزد که: الف- فرایند یک داوری و تصمیم‌گیری چگونه رخ می‌دهد؟ ب- ارکان یک داوری چگون دست‌کاری و نتیجه آن مصادره می‌شود؟
In this article, a descriptive-analytic approach in two general and specific sections, we study the process of judgment and decision making in the story, "Grocer and Parrot" by Moulavi. Roumi has written this story in 77 verses, while it has a narrative genre based on necessities needed for a rational judgments. Mask, punishment, diagnosis, internal and external sensors, informational data, decision making, processing power of human are among the main topics addressed. This story teaches the reader that (a) how do the process of judgment and decision making take place?, and (b) how is it possible to reach such judgment?
ملخص الجهاز:
ضرورت‌های یک قضاوت منطقی* (مطالعۀ موردی حکایت تمثیلی رمزی "مرد بقال و طوطی" از دفتر اول مثنوی) ابوالفضل غنی‌زاده استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور- ایران چکیده این نوشته با روش تحلیلی- توصیفی، در دو بخش؛ کلی و مصداقی، فرایند یک داوری و تصمیم گیری را در بستر داستان "مرد بقال و طوطی" مورد بررسی قرار داده است.
تمثیل هرچند گسترۀ معنایی صریح و روشنی دارد و یاریگر فهم مخاطب در ادراک معنایی است ولی گاهی اقتضائات زمان این ابزار ملموس را با رمز و ابهام می‌آمیزد و خواننده را برای درک ژرف‌ساخت موضوع وادار به تفکر و واکاوی تحمیلی می‌کند.
شاعر در استدلالات خود در فرایند حکایت از روش قیاس و تمثیل استفاده نموده و هرچند این شیوۀ استدلالی را به طور صریح قابل اعتماد ندانسته ولی مؤلفه‌هایی طرح نموده که در درست و نادرست بودن داوری وقضاوت انسان تأثیر دارند، و انسان ناگزیر است در محمل قضاوت فاخر و نازل، آن‌ها را مورد تأمل و مداقه قرار دهد.
اینکه فرایند یک تصمیم چگونه صورت می‌گیرد و چطور می‌توانیم قدرت تشخیص و رفتارشناسی خود را دقیق و قدرتمند سازیم مبحثی است که در تجزیه و تحلیل داستان"مرد بقال و طوطی" سرودۀ مولوی رومی بیشتر تبیین خواهد شد.
مولوی در این سروده بیشتر به رویکرد دوم می‌پردازد (در قالب " داوری") و رویکرد اول بحث جانبی به حساب می‌آید؛ به عبارت دیگر" داوری "بحث محوری و "تنبیه" و "شخصیت" مرد بقال بحث جانبی بشمار می‌رود؛ الف– بحث محوری داوری: وقتی انسان درباره موضوعی برداشت خود را در قالب نظریه اعلام می‌کند، نسبت به آن موضوع داوری کرده است.
(
, 
, 
)
