خلاصة:
فاضل نظری از شاعران دهۀ هشتاد و نود است که هماکنون بهعنوان شاعری جریانساز در ادبیات ایران فعالیت دارد، پنج مجموعه شعر از او با عناوین آنها، گریههای امپراتور، اقلیت، ضد و کتاب منتشر شده است. نگاهی به اشعارش مشخص میکند، او با زبان و عاطفه شاعر امروز سخن میگوید اما در اشعارش تعهد به سنت را هم از دست نداده و دلیل موفقیت و محبوبیتش این است که در ضمن توجه به شاعر زمانه بودن، به سنتهای غزل کلاسیک متعهد است، در این مقاله چهار مجموعۀ شعر او با توجه به مسئله سنتگرایی و سنتگریزی بررسیشده است. این بررسی نشان میدهد: ویژگیهای غزل سنتی در مضمون، واژگان و صورخیال در اشعار فاضل نظری برجسته است، وی برطبق غزل سنتی، مضمون عشق و عرفان را انتخاب کرده وصورخیال و واژگان تخصصی غزل عاشقانه و عرفانی را آورده است اما در نوع نگرش به مضمون و انتخاب آرایهها و ارتباط زبان امروز و زبان گذشته، سنتگریزیهایی هم انجام داده است، در نگاه سنتگریزی تعبیر تازه از عشق و عرفان ارائه داده است و از تصاویر امروزی در صورخیال بهره برده است، بدین ترتیب توانسته یک تلفیق آسان میان غزل سنتی و نو ایجاد کند و از این لحاظ شعر او ادامۀ جریان سنتگرای معاصر است.
ملخص الجهاز:
این بررسی نشان میدهد: ویژگیهای غزل سنتی در مضمون ، واژگان و صورخیال در اشعار فاضل نظری برجسته است ، وی برطبق غزل سنتی، مضمون عشق و عرفان را انتخاب کرده و صورخیال و واژگان تخصصی غزل عاشقانه و عرفانی را آورده است اما در نوع نگرش به مضمون و انتخاب آرایه ها و ارتباط زبان امروز و زبان گذشته ، سنت گریزیهایی هم انجام داده است ، در نگاه سنت گریزی تعبیر تازه از عشق و عرفان ارائه داده است و از تصاویر امروزی در صورخیال بهره برده است ، بدین ترتیب توانسته یک تلفیق آسان میان غزل سنتی و نو ایجاد کند و از این لحاظ شعر او ادامۀ جریان سنت گرای معاصر است .
نمودار زیـر، بسـامد تقریبـی آرایه های مهم ادبی که در شعر او آمده است ، نشان میدهد (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به نمودار، میبینیم اولـین و پربسـامدترین آرایـه در شـعر او تشـبیه اسـت ، بیشترین نوع تشبیه نیز تشبیه مفصل و مرکـب اسـت ، در کـاربرد تشـبیهات ، سـنت گرایی و سنت گریزی متعادلی دارد، سنت گریزی او را در انتخاب تصویر در مشـبه به مـیبینیم ، او از تشبیه های کلیشه ای ادبیات سنتی استفاده نکرده است و سعی دارد از تصـاویر روز جامعـۀ استفاده کند، به عنوان نمونه در بیت زیر لب معشوق را به میوۀ ممنوعه تشبیه کرده است کـه در شعر سنتی نمونه ای ندارد: لب تو میوۀ ممنوع ولـی لـب هـایم هرچه از طعم لب سرخ تـو دل کنـد، نشـد (نظری،١٣٨٨: ١٩) ترکیب ماه و پلنگ در شعر سنتی وجود ندارد و زاییدۀ شعر معاصر و غزل نو اسـت و نظری آن را با بسامد قابل توجهی در اشعارش استفاده کرده و مضمون های تـازه ای سـاخته است ازجمله در ابیاتی به صورت تشبیه مضمر آن را استفاده کـرده اسـت .