خلاصة:
سیلاب از اصلیترین بلایای طبیعی جهان هست. با افزایش شدت و فراوانی رخدادهای سیل، نگرانی های جهانی در خصوص افزایش مرگ و میر و ضررهای اقتصادی ناشی از آن افزایش یافته است. در این مطالعه با هدف تعیین پهنه‌های سیل‌خیز، حوضه رودخانه آجرلو چای با استفاده از رویکرد نوین سیستم‌های تصمیم‌گیری چند‌شاخصه و مدل فازی پهنه بندی شده است. در این زمینه از هشت پارامتر طبیعی و انسانی شامل: بارش، کاربری زمین، خصوصیات مورفولوژیک دامنه‌ها مثل شیب دامنه‌ها، ارتفاع، شاخص پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه‌های اصلی، تراکم شبکه زهکشی و سنگ-شناسی برای اجرای مدل استفاده شده است. پس از تولید لایه های عوامل و از بازدید میدانی و تصاویر ماهواره‌ای به منظور اصلاحات مورد نیاز لایه‌های تهیه شده استفاده شد. سپس، ازطریق توزیع پرسشنامه و جمع آوری نظریه‌های کارشناسی با استفاده از روش AHP ، به هر یک از معیارها و زیرمعیارها وزنی اختصاص یافت، سپس از طریق همپوشانی لایه‌ها در محیط GIS و با استفاده از عملگرهای فازی نقشه خطر سیل خیزی تهیه گردید. با توجه به نقشه پهنه‌بندی سیلخیزی، پهنه‌های با خطر بسیار زیاد در بالا دست حوضه واقع گردیده‌اند، این سطوح اغلب شیب بالای 40 درصد، پوشش گیاهی کم تراکم، دامنه های واگرا با پروفیل محدب را تشکیل می دهند. در نقشه پهنه‌بندی خطر سیلگیری، پهنه-های با خطر بسیار زیاد در پایین دست حوضه قرار دارند. این مناطق اغلب نواحی کم شیب، سطوح همگرا با پروفیل مقعر، نواحی پست و حاشیه رودخانه‌ها را تشکیل می‌دهند.
Abstract
Flooding of major natural disasters in the world. With increasing intensity and frequency of flood events, global concerns about increased mortality and economic losses resulting from increased. This study aimed to determine areas of potential flooding, river basin Ajurloo chay using a new approach to multi-criteria decision systems and fuzzy model is zoning. In the field of natural and man-eight parameters including rainfall, land use, the morphological characteristics such as steep slopes, altitude, vegetation index, and distance from major rivers, drainage density and lithology is used to run the model. After producing layers of the field visit and satellite images were used in order to obtain the required layers. Then, gathered through questionnaires and expert opinion using the AHP, the weight assigned to each criterion and sub is found, then the overlapping layers in GIS and flood risk maps were prepared using fuzzy operators. According to the map of the area of the silkhisi, regionalization is a very high risk in the basin have been located upstream, this high slope often 40 percent levels, low vegetation density, range of diverging with convex profiles they established. A flood risk map were in the regionalization of the area, with a very high risk in the basin are located downstream. These areas are often low-slope areas converge with concave profiles, levels, areas and rivers make up the margin.
ملخص الجهاز:
1 علی دلال اوغلی 2 *محمدحسین فتحی 3 کاظم خوشدل کاربرد روش های نوین تصمیم گیری چند شاخصه در برآورد پتانسیل سیل خیزی با تأکید بر عوامل ژئومورفیک (مطالعه موردی: حوضه رودخانه آجر لو چای ) تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٠٦/٢٣ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/٠٥/٢١ چکیده سیلاب از اصلیترین بلایای طبیعی جهان هست .
در این مطالعه با هدف تعیین پهنه های سیل خیز، حوضه رودخانه آجر لو چای با استفاده از رویکرد نوین سیستم های تصمیم گیری چند شاخصه و مدل فازی پهنه بندی شده است .
در کشور ما وقوع سیل بیش از آن که ناشی از بارش های تند باشد در رابطه با برهم خوردن تعادل 4- Chang 5- Jain 6- Ezemonye & Emeribe 7- Sarhadi 8- Martin طبیعی و شرایط جغرافیایی و فیزیولوژیکی منطقه هست (امیدوار و کیانفر، ١٣٨٩).
آقا علی خانی (١٣٨٨) با استفاده از مدل منطق فازی پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی و سیل گیری را برای حوضه فرحزاد تهران انجام داد و نتیجه گرفت که پهنه های با خطر بسیار زیاد در بالادست حوضه واقع گردیده اند، این سطوح اغلب ستیغ ها و خط الراس ها با دامنه های محدب و شیب بالای ٤٠ درصد را تشکیل می دهند.
12- Sahu 13- Hagen 14- Mucked 15- Saini & Kaushik 16- Stefanidis & Stathis (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: نقشه منطقه مورد مطالعه مواد و روش ها با توجه به هدف تحقیق و نمونه کارهای قبلی صورت گرفته در این زمینه از هشت پارامتر طبیعی و انسانی برای اجرای مدل استفاده شده است .
(
, 
, 
)
