خلاصة:
این پژوهش با هدف بررسی تغییرات تبدیل کاربریها با استفاده از تصاویر ماهوارهای در فواصل زمانی 15 و 6 ساله (21 ساله) در سطح شهرستان خلخال انجام گرفته است. با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست و IRS، و با توجه به اصلاح خطاهای ژئومتری و رادیومتری نقشه کاربری و پوشش اراضی شهرستان خلخال بهروش طبقهبندی نظارتشده و الگوریتم حداکثر احتمال تشابه برای سالهای 1366، 1381 و 1387 تهیه شد. صحت نقشههای تولیدی با آزمون صحت کلی و آماره کاپا محاسبه و نتایج مقایسه نقشه سالهای 1366 با 1381 نشان داد که میزان تغییرات اراضی زراعت دیم از 37/ 18 به 22/ 25 درصد و زراعت آبی از 77/ 5 به 30/ 7 درصد افزایش، در مقابل مراتع از 44/ 38 به 61/ 31 درصد و سطوح جنگلی از 00/2 به 38/ 0 درصد کاهش یافته است. همچنین نتایج مقایسه نقشه سالهای 1381 با 1388 نشان داد که کاربری مرتع و مسکونی بهترتیب با 23/ 0 و 06/ 0 درصد افزایش و کاربری زراعت دیم با 58/ 1 درصد بیشترین کاهش را داشتهاند. تحلیل آماری برای نقشه سال 1366 در سطوح 1 و 5 درصد نشان داد که طبقات صخره بهترتیب 89 و 91 درصد و برای چمنزار 62 و 65 درصد از بیشترین و کمترین درصد اطمینان برخوردار است. برای نقشه سال 1381 در سطوح آماری فوق طبقات زراعت دیم بهترتیب 91 و 94 درصد و جنگل 67 و 69 درصد و برای سال 1387 پوشش اراضی صخره با 86 و 89 درصد و کاربری جنگل با 67 و 69 درصد در سطوح آماری 1 و 5 درصد بهترتیب از بیشترین و کمترین درصد حدود اطمینان برخوردار بودهاند. با توجه به آزمون صحت، کاپا و درصد حدود اطمینان نقشههای تهیه شده از دقت قابل قبول برخوردار بوده است.
Landuse maps of Khalkhal County using Landsat and IRS imagery by considering geometric and radiometric corrections based on supervised classification with Maximum Likelihood algorithm for 1987, 2002 and 2008 were produced. The accuracy of the produced maps using overall accuracy and Kappa statistic were calculated and results of comparison for the maps of 1987 with 2002 show that, dry farming land has increased from 18.37 to 25.22% and irrigated farming has also increased from 5.77 to 7.30%. On the other hand, forest area has decreased from 2 to 0.38% and rangelands have also reduced from 38.44 to 31.61%. Moreover, the results of map comparison from 2002 and 2008 show that, rangelands and residential areas with 0.23 and 0.06% have increased respectively, and dry farming with 1.58% has the most decreased areas. Statistical analyses in the level of 1 and 5% showed that the rock on the 1988 landuse map were 89 and 91%, and meadow 62 and 65% as the lowest and highest significance. Results of significance for the landuse map of 2005 were 91 and 94% for dry farming, and 67 and 69% for forest as the lowest and highest and for the landuse map of 2008 significance were 86 and 89% for rock, and 67 and 69% for forest as the lowest and highest. By considering accuracy assessment and the significance of the results for the produced maps, the results were acceptable.
ملخص الجهاز:
با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و IRS، و با توجه به اصلاح خطاهای ژئومتری و رادیومتری نقشه کاربری و پوشش اراضی شهرستان خلخال به روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال تشابه برای سال های (٦٦، ١٣٨١ و ١٣٨٧) تهیه شد.
صحت نقشه های تولیدی با آزمون صحت کلی و آماره کاپا محاسبه و نتایج مقایسه نقشه سال های (١٣٦٦) با (١٣٨١) نشان داد که میزان تغییرات اراضی زراعت دیم از ١٨/٣٧ به ٢٥/٢٢ درصد و زراعت آبی از ٥/٧٧ به ٧/٣٠ درصد افزایش ، در مقابل مراتع از ٣٨/٤٤ به ٣١/٦١ درصد و سطوح جنگلی از ٢/٠٠ به ٠/٣٨ درصد کاهش یافته است .
در مثال دیگر، (١٢-٢٠٠٨:١) Moradi et al تغییر کاربری اراضی بر اثر بیابان زایی را با استفاده از عکس های هوایی و تصاویر IRS در محدوده شهر اردکان یزد بررسی و نتیجه گرفتند که مناطق بیابانی کاهش پیدا کرده که این امر ناشی از افزایش کاربریهای دیگر نظیر مناطق شهری و کشاورزی بوده است .
Arkhi et al (١٨٢-١٦٥ :٢٠١٢) در مطالعه ای به ارزیابی الگوی مکانی روند تغییرات کاربری/پوشش اراضی با استفاده از روش های دسته تبدیل حوضه دره شهر ایلام پرداختند و به این نتیجه رسیدند که تفاضل مؤلفه اول در روش تجزیه مؤلفه متعارفی با دقت کل ٩٨ درصد و ضریب کاپای ٠/٩٧ بیش ترین دقت را در پایش تغییرات رخ داده در حوزه دره شهر داشته است .
نتایجی که با نتایج (٢٤٠٧-٢٣٦٥ :٢٠٠٤) Lu et al, (١٥٩-١٥٣ :١٩٩٩) Milanova, (١٤٦١-١٤٥٣ :٢٠٠٩) Yeqiao et al همسو بوده و در این تحقیقات نیز استفاده از تصاویر ماهواره ای مانند لندست کارایی لازم را در تفکیک و تشخیص تغییرات کاربریها و پوشش اراضی نشان داده است .