خلاصة:
هدایت، برترین وظیفه حجج الهی علیهم السّلام است. همه گفتارها و رفتارهای ایشان ذیل مفهوم
هدایت انسان جای می گیرد. نادیده انگاری این تکلیف در تحلیل رفتار حجّت های الهی، تحلیل گر را
دچار سردرگمی می کند. قرآن کریم راه هدایت را تبیین کرده و می توان با کنارهم قراردادن آیات
کریمه، فرایندی را برای آن تصویر کرد. این نوشتار بر آن است تا نظام واره هدایت را در قرآن کریم
به تصویر بکشد. از این رو شاخصه های هفت گانه ای برگرفته از 309 آیه، طرّاحی کرده است. در
بررسی مشتقات «هدایت» مباحث ادبی، تفسیری و اصولی مطرح شده و واژگان همنشین مورد توجّه
قرار می گیرد.
ملخص الجهاز:
نظام هدایت و شاخصههای آن در قرآن کریم ابراهیم عبدی چکیده هدایت، برترین وظیفۀ حجج الهی علیهمالسّلام است.
برای یافتن شاخصههای نظام هدایت در قرآن، یکی از پرکاربردترین واژههای قرآن بررسی شده است.
3. وَ لَن تَرضی' عَنكَ الیهودُ وَ لَا النَّصاری' حَتّی' تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم قُل اِنَّ هُدَی اللهِ هوَ الهُدی' این آیه در دو جای قرآن آمده است.
در این آیه خداوند ضمن نقل قول جنّیان، قرآن را زمینۀ هدایت به سمت و سوی رشد شمرده است.
این آیه نشان میدهد که ابراهیم علیهالسّلام پس از امتحانات الهی به یک مقام جدید با عنوان «امامت» رسیده و این ارتقای درجه و منصب با این کیفیت، نشانگر جایگاه والای «امامت» و به عهده گرفتن هدایت انسان است.
از واژۀ «مِنهُم» در آیۀ دوم فهمیده میشود که همه، استحقاق مقام امامت را ندارند و شاهدی است بر «لا یَنالُ عَهدِی الضّالِـمینَ» قرآن کریم دربارۀ امام بدکاران فرموده: وَ جَعَلناهُم اَئِمَّةً یَدعونَ اِلَی النّارِ وَ یَومَ القیامَةِ لا یُنصَرونَ.
این آیه تعبیر دیگری از الهام فجور و تقوا به بشر است و در حقیقت میفرماید: ما انسان را به دو راه روشن هدایت کردیم.
این آیه میفرماید راه رشد از راه غیّ و پستی، تبیین شده است.
این آیه که از واژۀ «بِجَبّارٍ» استفاده و بهکارگیری آن در ابلاغ، نفی شده، بهخوبی بیانگر آن است که انبیا وظیفۀ خود را با آزادنهادن انسان در گزینش راه خوب و بد، آغاز میکنند.
هنگامی که انسان در برابر دو راه، دارای قدرت گزینش شد، چگونه میتواند بهترین انتخاب را داشته باشد؟ این نحوۀ تکامل در گزینش، ویژگی نظام هدایت است که آن را از دیگر نظامها جدا میکند.