خلاصة:
شکلگیری مشهورترین حماسه بلوچی رند و لاشار بر پایه و بنیان ارزشهای اخلاق قومی و منطقه ای بوده و با حفظ آن ارزشها ی اخلاقی است که منجر به جنگ خان و مان برانداز و فرسایشی سی سالهای بین دو قوم رند و لاشار میشود. حماسه مذکور بر اساس تحلیل شکل شناسی آن، جزییترین مواد داستان، مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد، مواردی چون گفتارها، کردارها، پندارها، قهرمانان، منطق داستان، زمان و مکان، شیوه نقل، آرایهها و شگردها. هدف نگارنده از این تحقیق، این بوده که فرهنگ، اخلاق و ادبیات بلوچی و هم چنین مشهورترین حماسة بلوچی بر اساس تحلیل شکل شناسی برای دوستداران و جویندگان ادبیات بلوچی شناخته گردد. کتابهای نسبتا زیادی دربارة ادبیات منظوم بلوچی نوشته شده، اما تاکنون هیچ اثر قابل توجّه و مستقلی در زمینة شناساندن حماسة رند و لاشار بر اساس شیوه شکل شناسی و از نگاه اخلاقی به تحریر در نیامده است. به یقین این نخستین اثر مستقل دربارة این موضوع است که نگارنده، در این مقاله، با استفاده از روش مطالعة کتابخانهای و با شیوه ی شکل شناسی به گردآوری مطالب پرداخته است.
The most famous epic of Baluch meaning Rend and Lashar
was formed based on ethnic and regional values keeping the
mentioned values, which lead a divesting and erosive war
prolonging thirty years between two tribes of Rend and Lashar .
The above mentioned epic, which is greatly appreciated
among Baluch People is assessed based on its morphologic
analysis regarding the elements of story in details such as:
Speech’s, behaviors, heroes, the logic of story, space and
time, narration procedure, figure of speech and techniques.
The objective of the author is introducing culture and
literature of Baluch as well the most famous epic of Baluch
based on morphologic analysis for those who appreciate and
follow the literature of Baluch .
There are many books are written on subject of poetic
literature of Baluch. However. No considerable and independent
book aims introducing Rend and Lashar epic based on
morphologic procedures. This thesis is the first independent
piece, which regard this subject for sure. The data are gathered
using library study method and morphologic procedures.
ملخص الجهاز:
شکل شناسی حماسة «رِند» و «لاشار» از نگاه اخلاقی عبدالصمد حمیدیفر حبیب جدید الاسلامی قلعه نو چکیده شکل گیری مشهور ترین حماسة بلوچی رِِند و لاشار بر پایه و بنیان ارزش های اخلاقِ قومی و منطقه ای بوده و با حفظ آن ارزش ها ی اخلاقی است که منجر به جنگ خان و مان برانداز و فرسایشی سی ساله ای بین دو قوم رِند و لاشار می شود.
کتاب های نسبتاً زیادی دربارة ادبیات منظوم بلوچی نوشته شده ، اما تاکنون هیچ اثر قابل توجّه و مستقلی در زمینة شناساندن حماسة رِند و لاشار بر اساس شیوة شکل شناسی و از نگاه اخلاقی به تحریر در نیامده است.
، بیوه زنی دارای مال و مکنت فراوان بوده، و بطوری که از زبان خود او نقل شده، درهمین چپاول که بهانه جنگ شده، هفتصد خیمه از خیمه های او را آتش زده اند و غنایم بسیاری از مرده مال و زنده مال را باخود برده اند، اما آنچه این غارت بزرگ تاریخی به آن معروف است پی کردن بچّه شترهای گوهراست.
این جنگ «جنگ نَلی» آغاز جنگ های سی سالة رِند و لاشار است که در این جنگ ها ، به رغم آنکه چاکر در پانزده جنگ و گوهرام در ده جنگ پیروز می شوند اما قوم رند تقریباً به پایان می رسد.
گوهرام پس از اطلاع از آنکه، چاکر در صدد تدارک لشکر است و تصمیم دارد به نزد سلطان حسین ارغون برود و فوج های قهّار ذوالنّون را به کمک بیاورد.