خلاصة:
در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات و تصاویر آن به روش کتابخانهای و مجازی جمعآوری شده، تعدادی از نگارههای نسخ خطی مکتب قزوین با مضمون شیعی مربوط به دورهی صفوی معرفی شدهاند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است که قصههای برگرفته از قرآن، وقایع و آموزههای اسلام و تشیع، که به شکلی صریح یا نمادین بیانگر حقیقت و حقانیت تشیع هستند، شاکلهی اصلی این نگارهها را میسازند و مضامین و مفاهیم کانونی و مهم تشیع مانند حق جانشینی و امامت حضرت علی (ع) به انتخاب خداوند، عصمت امامان شیعه، باور به کرامات و معجزات امامان، باور به شفاعت امامان و بیان شان و جایگاه قدسی ائمه، در نگارههای این نسخهها بازنمایی شدهاند.هنرمندان به وجود آورنده، این آثار با اجتناب از روش واقعگرایانه و با بهکارگیری نشانهها، نمادها و تمهیدات تجسمی و تصویری، توانستهاند باورها، روایتها و مفاهیم رمزی و معنوی را در قالب تصویر به تجسم درآورند و نگارههای شیعی را از نگارههای مذهبی متمایز سازند. همچنین شمایل و چهرهی شخصیتهای مقدس شیعه را به شکلی نمادین و با عناصر تزیینی خاص به تصویر کشیده و بر جایگاه بیبدیل و قدسی ایشان تاکید نمایند و مخاطب را به شناخت وجه معنوی و کمال باطنی ایشان هدایت کنند.
اهداف پژوهش
-1 آشنایی با نسخ خطی شیعی مکتب قزوین و تشریح و تبیین ویژگی های اصلی نگاره های آنان
-2 بررسی چگونگی تصویرسازی شمایل شخصیت های مقدس شیعه و صورت، محتوا، روایت و روش بیانی ظهور
یافته در نگاره های نسخ خطی قزوین با توجه به نمودها و مفاهیم مهم تشیع
سوالات پژوهش
-1 چه مضامین و مفاهیمی در این نگاره ها بازنمایی شده اند؟
-2 هدف هنرمند از بازنمایی این مضامین و مفاهیم شیعی چه بوده و از چه تمهیدات و نمادهایی برای به تصویر
کشیدن آنها بهره جسته است؟
In this descriptive-analytic study with data and images collected through library and virtual methods, a number of Shi’ah themed manuscripts of the Qazvin school have been introduced. The results of this study indicate that the stories derived from the Qur'an, events and teachings of Islam and Shi'ism, which explicitly or symbolically represent the truth and legitimacy of Shi'ism, constitute the main frame of these images. In addition, the important concepts and notions of Shi'ism such as the right of succession and Imamate of Prophet Ali (PBUH) chosen by God, the infallibility of the Shiite Imams, the belief in the miracles and wisdoms of the Imams; also the intercession of the Imams and the expression of the dignity and status of the Imams, are represented in these paintings. Artists who have created such works have been able to visualize coded and spiritual beliefs, narratives, and concepts by avoiding a realistic approach and by applying symbols, signs and visual and tangible arts; moreover, Shi’ah paintings are distinguished from religious paintings. They have also portrayed sacred figures and icons of Shi’ah Islam in a symbolic manner with the use of special decorative elements, emphasizing their unique and sacred status and directing the audience to their spiritual and intrinsic perfection.
ملخص الجهاز:
نتايج حاصل از اين پژوهش بيانگر اين است که قصه های برگرفته از قرآن، وقايع و آموزه های اسلم و تشيع، که به شکلي صريح يا نمادين بيانگر حقيقت و حقانيت تشيع هستند، شاکلهي اصلي اين نگاره ها را ميسازند و مضامين و مفاهيم کانوني و مهم تشيع مانند حق جانشيني و امامت حضرت علي )ع( به انتخاب خداوند، عصمت امامان شيعه، باور به کرامات و معجزات امامان، باور به شفاعت امامان و بيان شأن و جايگاه قدسي ائمه، در نگاره های اين نسخه ها بازنمايي شده اند.
اهداف پژوهش ١- آشنايي با نسخ خطي شيعي مکتب قزوين و تشريح و تبيين ويژگي های اصلي نگاره های آنان ٢- بررسي چگونگي تصويرسازي شمايل شخصيت های مقدس شيعه و صورت، محتوا، روايت و روش بياني ظهور يافته در نگاره های نسخ خطي قزوين با توجه به نمودها و مفاهيم مهم تشيع سوالت پژوهش ١- چه مضامين و مفاهيمي در اين نگاره ها بازنمايي شده اند؟ ٢- هدف هنرمند از بازنمايي اين مضامين و مفاهيم شيعي چه بوده و از چه تمهيدات و نماد هایي براي به تصوير کشيدن آنها بهره جسته است؟ کلمات کليدي: .
بخشي از درونمايهي نسخه نگار های ايراني در برخي از دوره ها و مکاتب هنري به خصوص قرن دهم به بعد معطوف به بازنمايي مضامين و مفاهيم اسلمي و شيعي است؛ اما نگارگران به تبع شرايط مذهبي و سياسي هر دوره و اهداف مورد نظر حاميان، به گزينش اين گونه مضامين مبادرت ورزيده و آنها را به شيوه های متفاوت از واقعگرايانه تا نمادين به تصوير درآورده اند )مهدي زاده، ١٣۹٥: ١٠٦(.