خلاصة:
در عصر حاضر، گردشگری به عنوان یکی از عوامل موثر در گسترش روابط بین ملتها بشمار میرود اما توسعهی آن نیازمند امکانات ویژهای از قبیل آب و هوا، آثار تاریخی و فرهنگی، جاذبههای طبیعی، آداب و سنن، زیرساختها، امکانات و تجهیزات مناسب بمنظور جذب گردشگری کردهاند. در سازمان دهی فعالیتهای اکوتوریستی، حفاظت همه جانبه از محیط زیست با بیشترین توجه و توسعهی اکوتوریسم بعنوان عاملی در راستای توسعهی منطقهای با هزینههای بهینه، از اهداف اصلی بشمار میرود. لازمهی این امر، شناسایی دقیق منابع اکوتوریستی از طریق بررسی وضع موجود آن است. بدین منظور با استفاده از نرم افزار GIS ورژن 10.4.1 پارامترهای شیب، جهت، ارتفاع، دما، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از بعضی عوامل محیطی مثل پهنههای لغزشی، رودخانه، مناطق حفاظت شده و جاده بررسی و نهایتا نقشههای رقومی هر یک تهیه گردید. با توجه به این پارامترها، فعالیتهای طبیعت گردی منطقه نیز انتخاب و معرفی شد. طبق یافتههای تحقیق فعالیتهای اکو توریستی در این شهرستان عبارتند از: طبیعت گردی، حیات وحش، دامنه نوردی، کوهنوردی و اسکی. در این تحقیق از مدل TOPSIS برای رتبهبندی معیارهای گردشگری استفاده گردید. بر این اساس ماتریس رتبهبندی فعالیتهای اکوتوریستی تشکیل شد. در این ماتریس پارامترهای محیطی شامل شیب، جهت، ارتفاع، پوشش گیاهی، دما و منابع آب به عنوان شاخص و فعالیتهای اکوتوریستی به عنوان معیار در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از مدل TOPSIS حاکی از آن است که بین انواع فعالیتهای گردشگری طبیعت گردی و حیات وحش با امتیاز به ترتیب 61/0 و 60/0 دارای اهمیت بیشتر و بعد از آنها فعالیتهای دامنه نوردی، کوهنوردی و اسکی با امتیازات به ترتیب 46/0، 41/0 و 40/0 قرار دارند.
ملخص الجهاز:
Sadeghipour et al در مقاله خود تحت عنوان پهنه بندي فعاليت هاي اکوتوريسم با استفاده از مدل TOPSIS اقدام به اولويت بندي فعاليت هاي اکوتوريستي شهرستان دماوند نمود، بطوريکه فعاليت هاي اکوتوريستي شهرستان را کوهنوردي، دامنه نوردي، طبيعت گردي، ورزش هاي زمستانه و حيات وحش معرفي و پس از تهيه پهنه هاي اکوتوريستي شهرستان دماوند اين فعاليت ها را با شيب ، حهت ، ارتفاع ، پوشش گياهي، دما و بارندگي اولويت بندي نمودند.
(به تصویر صفحه رجوع شود ) جدول ٢: شاخص هاي اکولوژيکي مورد استفاده براي ترکيب لايه هاي اطلاعاتي در هر يک از فعاليت هاي توريستي فعاليت هاي گردشگري شاخص هاي انتخابي کوهنوردي شيب بالاتر از ٥٠% - ارتفاع بالاتر از ٣٠٠٠ متر دامنه نوردي شيب ٢٠% تا ٦٠% - ارتفاع ٢٤٠٠ تا ٣٠٠٠ ورزش هاي زمستاني شيب ٢٠% تا ٧٠% - ارتفاع بالاي ٢٤٠٠ متر - جهت از ٢٢٥ تا ٣٦٠ درجه – نزديکي به جاده ١٠٠٠ متر – در فاصله ١٥٠٠ متري از مناطق حفاظت شده – فاصله ١٠٠٠ متري از گسل – حريم ١٠٠٠ متري رودخانه طبيعت گردي دما بهاره و تابستانه بالاي ٥ درجه – ارتفاع ١٢٠٠ تا ٢٤٠٠- شيب ٢% تا ٥٠% - همه نوع کاربري غير از شهري و صنعتي - در هر نوع پهنه اقليمي حيات وحش مناطق حفاظت شده Source: Research Findings در ابتدا لايه هاي مورد نظر در محيط Arc GIS ساخته و Coordinate Systemآن ها به صورت هماهنگ UTM ١٩٨٤ گرديدند.