خلاصة:
سیستمهای حسابداری در بستر سازمان، بیشتر از اینکه پدیدهای تکنیکی باشند، ریشه در پدیدههای اجتماعی دارند و از همین طریق نیز باید درک شوند. به منظور درک سیستمهای حسابداری به عنوان یک پدیده اجتماعی بایستی تغییر بزرگی در رویکردها و دیدگاههایی که تاکنون از آنها استفاده شده است اتفاق بیفتد. یکی از رویکردهایی که جهت درک این پدیده در بستر اجتماعی به کار میآید، رویکرد انتقادی است. در این پژوهش با استفاده از روش شناخت تاریخی در چارچوب مطالعات کتابخانهای، سعی شده است با معرفی کاربرد رویکرد انتقادی در حسابداری، گامی جهت استفاده بیشتر این رویکرد در پژوهشهای حسابداری فراهم آید. به همین منظور در ابتدا مبانی فلسفی رویکرد انتقادی و حسابداری انتقادی بیان شده و پس از آن نمونههایی از پیشینه پژوهش در زمینه حسابداری انتقادی ذکر و در گروههای حسابداری مدیریت انتقادی، مبانی فلسفی حسابداری انتقادی، مسئولیت اجتماعی در حسابداری و نقد حسابداری اثباتی دستهبندی شدهاند. نکته اصلی که در این پژوهشها قابل بیان است نظری بودن آنهاست و در کمتر موردی این پژوهشها در عمل مورد استفاده قرار گرفته است. به علاوه، بر اساس پژوهشهای انجام شده در این زمینه و همچنین مبانی نظری موجود در رابطه با تئوری انتقادی، مبانی فلسفی حسابداری انتقادی بیان گردیده است.
Accounting systems in organizations are considered more likely as results of social phenomena instead of technical phenomena and must be percept through this social circumstance. A great changing of utilized approaches and viewpoints must be taken place, in order to precept accounting system as a social phenomenon. Critical approach is one of these changes which comes on to precept in social circumstance. So, in this research is tried to introduce critical approach usages in accounting to provide more possibility of accounting research using this approach. To have access to this point philosophical basis of critical approach and critical accounting are presented and some samples in literature of critical accounting are mentioned and categorized into critical management accounting, philosophical basis of critical accounting, social responsibility in accounting and positivism accounting critics afterwards. The principal point of these researches is their theoretical structure and a few of them are applied in practice.