خلاصة:
علاوه بر رشتههایی که در مقاطع مختلف، بهویژه کارشناسی، برای آموزش زبانها و ادبیات خارجی در ایران تأسیس شده، رشتههایی نیز با عنوان «مترجمی» ایجاد شده است؛ مانند مترجمی زبان عربی، مترجمی زبان انگلیسی، و مترجمی زبان آلمانی. به دلیل اینکه در ترجمه، تسلط بر زبانهای مبدأ و مقصد ضروری است و در ایران، اصولاً یکی از دو زبان مبدأ یا مقصد برای ترجمه، زبان فارسی است، آشنایی با معیارها و ویژگیهای زبانی و ادبی فارسی به عنوان زبان مادری اهمیت دارد. در این مقاله، پس از طرح مهمترین ویژگیها و اطلاعات مربوط به زبان و ادبیات فارسی که دانستن آن برای مترجم ضروری است، به طور خاص، دروس و سرفصلهای مصوّب رشتة مترجمی زبان عربی معرفی و بررسی میشود. برنامة درسی سایر رشتههای مترجمی نیز در این قالب و با توجه به ناهمگونیشان قابل بررسی است. حاصل این پژوهش نمایانگر ناآشنایی برنامهریزان درسی با ویژگیهای زبان و ادبیات فارسی، اهمیت شناخت آن در ترجمه و نبود مدیریت و نگرش علمی واحد در طراحی سرفصلهای رشتههای مترجمی است.
The purpose of this study is to investigate the content of the course of research and statistics in educational and psychological sciences. For this purpose, 22 universities from the prestigious ones ranking in the Scimago and Shanghai rankings, and the syllabus and books used to teach the research method in psychology and education were analyzed. The research method in this study was content analysis. Data were collected using a researcher-made checklist based on a list of books and university curricula in psychology and educational science. Findings indicate that the largest part of the list of books and courses of the universities goes for ethics of research, psychology as a science and a variety of experimental methods. By examining the content of the list of books and syllabuses of prestigious universities around the world and by distributing thematically, we can help teachers identify the right content for compiling appropriate and needed community textbooks.
ملخص الجهاز:
در این مقاله ، پس از طرح مهم ترین ویژگیهـا و اطلاعـات مربـوط بـه زبـان و ادبیات فارسی که دانستن آن برای مترجم ضروری است ، بـه طـور خـاص ، دروس و سرفصـل هـای مصوّب رشتۀ مترجمی زبان عربی معرفی و بررسی میشود.
براین اساس ، نخسـت ، یـک متـرجم بایـد بـا چـه مسائلی دربارة زبان فارسی آشنا باشد و در این زمینه چه راهکاری وجـود دارد؟ دوم اینکـه در برنامه های درسی دانشگاهی (در اینجا: مترجمی زبان عربی) به این موارد تـا چـه انـدازه توجـه شده است ؟ البته باید گفت منظور در اینجا دروسی است که باعث آشنایی دانشـجو بـا زبـان و ادبیات فارسی میشود، نه دروسی که صرفاً در آن ها نـوعی از مـتن از زبـان اصـلی بـه فارسـی بازگردانده میشود و دانشجویان با مهارت های مختلف ترجمه آشنا میشوند.
١. بهرام بیگی (١٣٨٠) در بررسی سرفصل های درسی رشتۀ زبـان فرانسـه و مترجمـی فرانسه برآن است که باید درس های مربوط به زبان و ادبیات فارسی به ویژه برای دانشجویان مترجمی افزایش یابد؛ زیرا این دانشجویان بدون اطلاع از ساختار زبـان فارسـی نمـیتواننـد ترجمه ای شیوا ارائه دهند.
در برنامۀ درسی مصوّب این رشته (١٣٧٢) به هیچ درسی که بـا زبـان و ادبیـات فارسی مرتبط باشد اشـاره نشـده ، امـا در برنامـۀ بـازنگریشـده (وزارت علـوم ، تحقیقـات و فناوری، ١٣٩١) چهار درس (آیین نگارش و ویرایش فارسی، آشنایی بـا متـون ادب فارسـی قدیم ، آشنایی با متون ادب فارسی معاصر ١و ٢) به این رشته افـزوده شـده اسـت ؛ کـه نشـان میدهد برنامه ریزان این رشته به اهمیت زبان فارسی در رشـتۀ مترجمـی عربـی آگـاه انـد.