خلاصة:
پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی دو داستان کوتاه از دو نویسندۀ پیشگام ایرانی و آمریکایی از دیدگاه کهن الگویی یونگ میپردازد. بررسی دو داستان «مردی در قفس» از صادق چوبک که شباهتهای زیادی با «چاه و آونگ» از ادگار آلن پو دارد، نشان می دهد چگونه می توان بدون ازدست دادن هویت مستقل، از آثار دیگران تأثیر گرفت و دست به آفرینش هنری جدیدی زد بی آنکه اثر رنگ و بوی تقلید محض به خود بگیرد. رویکرد کهن الگویی به کار رفته در این پژوهش نشان می دهد که یکی از دلایل رویکرد کم و بیش یکسان این دو اثر به مسائل مشابه بشری، مراجعه به ناخودآگاه جمعی است که فارغ از زمان و مکان عمل میکند. در هر دو داستان شخصیتهای اصلی تحت تأثیرات مخرب کهن الگوی مادر قرار گرفته و توانایی برقراری رابطه ای سازنده با ناخودآگاه خویش ندارند و گرفتار در زندان و اتاقی زهدان گونه، رویکردی واپسگرایانه در پیش می گیرند. این پژوهش نتیجه می گیرد که بسیاری از نویسندگان مرد در زمان ها و مکان های مختلف، از جمله چوبک و پو، دیدگاه های مشابه مردسالارانه را در برخورد با مسائل ادبی برگزیده اند که بارزترین آنها، انکار نقش مثبت ناخودآگاه و شخصیت های زن یا نمادهای آن است. در نهایت راهکارهایی از جمله تعامل سازنده به شیوه ای که یونگ ترسیم می کند، برای اصلاح این دیدگاه ها پیشنهاد می شود.
1. Introduction The present paper aims to conduct a comparative study of two Iranian and American forerunners of modern fiction. The study which is the first of this kind as far as the two authors are concerned, contends that “A Man in Cage” by Sadeq Chubak reveals similarities to Edgar Allan Poe’s “The Pit and the Pendulum” although the former does not lose its artistic independence. 2. Methodology The approach which is adopted in this study is Jungian and it is hoped to prove that it is possible to find more or less similar reactions to similar human issues in life and literature based on an archetypal perspective. 3. Findings and discussion The archetype of mother studied in this paper and applied on the two stories reveals a sad fact that most male authors adopt more or less similar patriarchal strategies in their writing regardless of time and place. 4. Conclusion It is revealed how archetypes which are universal symbols can be objectified in different ways under different circumstances. In the conclusion there are some Jungian suggestions to solve this problem and modify a sexist perspective towards female-related issues.
ملخص الجهاز:
بررسي دو داستان «مردي در قفس » از صادق چوبک که شباهت هاي زيادي با «چاه و آونگ » از ادگار آلن پو دارد، نشان ميدهد چگونه ميتوان بدون ازدست دادن هويت مستقل ، از آثار ديگران تأثير گرفت و دست به آفرينش هنري جديدي زد بيآنکه اثر رنگ و بوي تقليد محض به خود بگيرد.
اين پژوهش نتيجه ميگيرد که بسياري از نويسندگان مرد در زمان ها و مکان هاي مختلف ، از جمله چوبک و پو، ديدگاه هاي مشابه مردسالارانه را در برخورد با مسائل ادبي برگزيده اند که بارزترين آنها، انکار نقش مثبت ناخودآگاه و شخصيت هاي زن يا نمادهاي آن است .
gMai١@MOrteZa. jafari٥٥ تاريخ دريافت : ۱۳۹۸/۳/۶ تاريخ پذيرش : ۱۳۹۸/۸/۹ ١-مقدمه در اين پژوهش ، تأثير ادگار آلن پو (Edgar Aah POe١١) (١٨٤٩-١٨٠٩)، نويسندٔە آمريکايي به طور کلي بر ادب فارسي و داستان »چاه و آونگ « (The Pit ahd the PehduuM١) (١٨٤٣م ) از وي و »مردي در قفس « (١٣٢٤) اثر صادق چوبک از ديدگاه کهن الگويي يونگ ، به طور خاص و به عنوان نمونه اي از ارتباط ميان پو و ادبيات داستاني فارسي بررسي خواهدشد.
اين در حالي بود که تمام آثار شفا، از جمله اولين مجموعه داستان از پو، در سال ١٣٣٤ تحت عنوان «افسانه هاي رازو خيال » نيز از فرانسه ترجمه شده بودند.
در داستان چوبک جايگزين هاي ديگري ، همچون ترياک و الکل يا فرافکني روح زنانۀ شخصيت مرد بر ماده سگ ، در داستان روي ميدهد ولي آن حيوان که به موجودي اثيري و جايگزين همسر در ذهن سيد حسن خان تبديل شده ، در دنياي واقعيت يک سگ معمولي است و توانايي تبديل شدن به موجودي آرماني را ندارد.