خلاصة:
بعد از یک فرایند طولانی چند دههای از همگرایی موفق، طی سالهای اخیر اتحادیه اروپایی با چالشهای چند لایه و چندگانهای در حوزههای سیاسی، اقتصادی و امنیتی روبرو شده است. در کانون این چالش ها، بحران مالی و اقتصادی اروپا، بحران مهاجرت و بحران امنیت قرار دارد که ثمره همگی آن ظهور و تقویت جنبشهای سیاسی پوپولیستی در صحنه سیاسی اروپا بوده است. اهمیت پدیده پوپولیسم در کنار تمامی تبعات و آثار آن به تاثیراتی بازمیگردد که بر ارزشها و نظام سیاسی حاکم بر کشورهای اروپایی و نیز هدف کلان همگرایی اروپایی ازجمله در حوزه سیاست خارجی برجای میگذارد. این مقاله درصدد بررسی تاثیر احیا و قدرتگیری احزاب و جنبشهای پوپولیستی بر سیاست خارجی و امنیتی اروپا در قبال ایران است. فرضیه نویسندگان این است که بر اساس شواهد موجود احزاب پوپولیستی مستقر در قدرت، تاکنون از موازین موجود سیاست خارجی و امنیتی اروپا در قبال ایران فراتر نرفتهاند. به عبارت بهتر ظهور و قدرتگیری احزاب پوپولیستی در اروپا تاثیری بر تغییر رویکرد مستقر اروپا نسبت به ایران نداشته است. در این مقاله از روش کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات و از روش تحلیلی- توصیفی نیز برای ارزیابی دادهها استفاده شده است.
ملخص الجهاز:
نظریه بین دولتگرایی لیبرال به دلیل تأکید همزمان آن بر دو سطح داخلی و خارجی فرایند همگرایی، روش تحلیلی مناسبتری برای بررسی تاثیر پوپولیسم بر همگرایی اروپایی و نیز بررسی زمینههای شكلگیری و تقویت این پدیده است.
بالفور و موده موارد ذیل را مهمترین منابع نارضایتی احزاب و جنبشهای پوپولیستی اروپا میدانند: ناامیدی از تاثیرگذاری و نفوذ بر سیاستهایی که بر زندگی روزمره آنها تاثیر میگذارد، اینکه اتحادیه تبدیل به یک نهاد پیچیده، دور از دسترس، بوروکراتیک، ناکارآمد و غیر شفاف برای مردم اتحادیه شده است، اینکه اتحادیه نه تنها بخشی از زندگی آنها نیست بلکه عملاً به بخشی از مشکل تبدیل شده (خصوصاً در دوران بحران مالی و اقتصادی اروپا) و اینکه همگرایی اروپایی باعث از بین رفتن هویت ملی کشورها شده است (Balfour&Mudde, 2016:27).
3- پوپولیسم و همگرایی اروپایی براساس نظریه بین دولت گرایی لیبرال میتوان گفت پوپولیسم نه تنها یک بازیگر اصلی در عرصه سیاست اروپاست بلکه از پدیدهها، سازوکارها (بویژه انتخابات) و دیگر بازیگران داخلی کشورهای اروپایی خصوصاً افکار عمومی برای پیشبرد دستورکار خود در داخل و خارج استفاده میکند.
بحران اقتصادی و مالی اروپا، افول طیف چپ و سوسیال دموكرات متمایل به همگرایی و ظهور و افزایش تحرك كم سابقه جریانهای راست افراطی واگرا علاوه بر ایجاد چالش میان اعضای اتحادیه، سیاست خارجی و امنیتی مشترك اتحادیه اروپایی را نیز تحتالشعاع قرار میدهد.
(IL Sole, 20 January) دیگر شاخص ارزیابی تاثیر احزاب پوپولیستی بر سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نسبت به ایران، شاخص حجم روابط اقتصادی دوجانبه است.