خلاصة:
ثروت واژگانی هر نویسنده نقش اساسی در تبیین سبک شخصیش دارد؛ زیرا سبک حاصل گزینش خاصی از واژگان است. و ثروت لغوی ادیب در آثارش موجب تمایز سبکش با دیگران است. با توجه به اینکه خطبهها و نامههای سیاسی و اخلاقی حضرت علی (ع) در موقعیتهای متفاوت و در خطاب به افراد خاصی گفته شده است؛ لذا این تفاوت در بافت موقعیتی، نقش اساسی در تنوع واژگانی ایشان دارد. و از آنجاییکه نظریهی جانسون یکی از روشهای آماری هست که از تنوع واژگانی ادیب در آثارش پرده برگرفته، و ثروت لغوی هر متنی را، در مقایسه با متن دیگر مشخص مینماید. بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و به صورت عملی، به مقایسه تنوع واژگانی بین خطبهها و نامههای سیاسی و اخلاقی حضرت علی (ع) در چارچوپ نطریهی آماری جانسون پرداخته است. از مهم-ترین نتایج این جستار آن است که تنوع واژگان در سبک گفتاری حضرت علی (ع) بیشتر از سبک نوشتاری ایشان در نامهها است.
A writer’s personal style is determined by his/her lexicon. Imam Ali’s political and ethical sermons are written in different situations with different audiences in mind. This has led to different texture and lexical choices. We have used Johnson’s theory to compare and contrast the lexical variety in different sermons and political letters of Imam Ali. An important result of this investigation is that, although the letters’ content are applicable in all different sorts of societies, but at the time it was written, it had had a specific audience in mind, thus the ideology in the letters has led to their having less lexical variety compared to the sermons.
ملخص الجهاز:
مقايسۀ تنوع واژگاني در سبک گفتاري و نوشتاري نهج البلاغه از منظر نظريۀ جانسون (مطالعۀ موردي: خطبه ها و نامه هاي سياسي- اخلاقي) 1 نورالدين پروين 2 مهدي شوشتري 3 محسن رفيعي چکيده ثروت واژگاني هر نويسنده نقش اساسي در تبيين سبک شخصياش دارد؛ زيرا سبک سخن نـاگزير حاصل گزينشي خاص از واژگان است .
از آن جا که نظريۀ جانسون يکي از روش هـاي آمـاري اسـت کـه از تنـوع واژگاني اديب در آثارش پرده برميگيرد، و ثروت لغوي هر متني را، در مقايسه با متن ديگر مشـخص مينمايد؛ بنابراين پژوهش حاضر با روش توصيفي - تحليلي، به مقايسۀ تنوع واژگاني بـين خطبـه هـا و نامه هاي سياسي و اخلاقي حضرت علي در چارچوپ نظريـۀ آمـاري جانسـون پرداختـه اسـت .
از مهم ترين نتايج اين جستار آن است که در نامه ها هر چند مطالب اخلاقي و سياسي آن در همه جامعه هـا قابل تطبيق ميباشد، ولي در زمان نگارش آن فقط مخاطبي خاص داشته است ؛ لذا ايدئولوژي حـاکم بـر نامه ها باعث شده که واژگان نسبت به خطبه ها از تنوع واژگاني کم تر برخوردار باشند.
در واقع در اين روش با تقسيم تعداد کل کلمات متنوع بر همۀ واژه هاي متن نسبت تنوع به دست ميآيد، بنابراين براي به دست آوردن اين تنوع بايد مراحل زير را طي کرد: ١.
٣. بررسي نتايج مقايسه تنوع واژگان در خطبه ها و نامه ها مهم ترين نتايجي که با استفاده از روش هاي چهارگانه نظريۀ جانسون در مقايسـه بـين خطبـه هـا و نامه هاي نهج البلاغه حاصل شده است در جدول ها و نمودارهاي زير آورده ميشود: ٣-١.