تفسیر ظاهری و باطنی از نگاه ملاصدرا مقالة

پژوهشنامه قرآن و حدیث پاییز و زمستان 1382 -پیش شماره 2 ISC (‎10 صفحة - من 19 إلی 28 )

الکلمات المفتاحية: تفسیر ملاصدرا تفسیر عرفانی ظاهر و باطن حقیقت و مجاز قرآن تفسیر مفسران ملاصدرا باطن صدر المتألهین حقیقت تفسیر ظاهری و باطنی صدرالمتألهین

خلاصة:

صدر المتألهین با تقسیم مفسران به مفسران ظاهرگرا و مفسران حقیقت‌گرا بر این نظر است که مفسران ظاهرگرا بر اثر اکتفا به علوم ظاهر و غفلت از علوم باطن و عرفان نمی‌توانند، حقایق قرآن را درک کنند؛ از این رو آیات قرآن را بر مجاز حمل کرده، منکر حقایق قرآن می‌شوند؛ اما مفسران حقیقت گرا بر کسب طهارت نفس و تحصیل علوم باطن و عرفان می‌توانند حقایق قرآن را درک کنند؛ به همین رو آیات قرآن را بر معانی حقیقی‌اشان حمل می‌کنند. در این مقاله تلاش بر این است که این مجمل با ذکر شواهدی از بیانات ملاصدرا تفصیل داده شود.

ملخص الجهاز:

(صدر المتألهین، ج1، ص29) او هم‌چنین در تبیین چگونگی برخورد با واژه‌های لاهوتی همچون عرش و کرسی توصیه می‌کند که یا به ظواهر کتاب و سنت بدون تصرف و تأویل عمل کنید یا در کنار رعایت جوانب ظواهر بسان عارفِ راسخ به تحقیق حقایق و معانی بکوشید(همان، ج4، ص168)؛ آنگاه چنین افزوده است: اگر از دسته افراد نخست هستی... او در ذیل آیه مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارا (1) (جمعه، آیه 5)، چنین آورده است: هرکس که به ظاهر عربیت اکتفا کند و به مجرد نقل کتب و حمل نگاشته‌ها به تفسیر قرآن مبادرت ورزد، بی‌آن‌که به عالم انوار و فهم اسرار و پیراسته ساختن باطن از امیال دنیوی و آزادساختن دل از حجاب این آثار نایل آید، شایسته این تمثیل قرآنی‌است؛ زیرا آگاهی از علوم عربی و نقل آرای مفسران در ترجمه الفاظ آیات، ______________________________ 1 . حروف مقطعه و مفسران قشرگر صدرالمتألهین در تفسیر آیه «الم» در آغاز سوره بقره، نخست ده دیدگاه رایج میان مفسران نظیر زمخشری و بیضاوی را در تبیین حقیقت حروف مقطعه ذکر می‌کند؛ آنگاه چنین می‌گوید: «این‌ها مطالبی است که علمای زبان در این زمینه گفته‌اند؛ اما آنان که درجه‌شان از این مرتبه بالاتر است، در تفسیر این حروف بر دو گونه نظر داده‌اند... . (همان، ج2، ص21) صدرالمتألهین معتقد است، اگر این دسته از مفسران به مفاهیم حقیقی آیات و معارف بلند قرآنی راه می‌یافتند، این چنین آیات را تنها براساس قواعد ادبی تفسیر نمی‌کردند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

الاشتراک

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

الاشتراک