خلاصة:
«جعفر شهری» (شهریباف) نویسنده و پژوهشگر فرهنگ و ادبیات عامّه و روایتگر تاریخ اجتماعی تهران در یک قرن اخیر است. وی از آنجا که شخصیتی کمتر شناخته شده بهویژه در میان عموم جامعه است؛ معرفی آثار و کارهای برجستهای که در طول حیات خویش انجام داده است نه تنها به شناخت بهتر او بلکه به شناخت بخشی از تاریخ ادبیات شفاهی و عامّه مردم در دوره معاصر کمک میکند. در این راه از آثار خود او اعم از کتب داستانی و غیرداستانی و نیز مصاحبهها و گفتگوهایی که وی در زمان حیاتش انجام داده و مقالاتی که از او و دیگر پژوهشگران در حوزهی فعالیت او در مجلات و نشریات مختلف چاپ شده، بهره گرفته شده است. همچنین از منابع مختلف در موضوعات داستاننویسی، ادبیات عامّه و شفاهی مردم تهران قدیم، آداب و رسوم و سبک زندگی آنها، استفاده شده است. بررسی آثار «شهری» و تحلیل شیوۀ نویسندگی وی، دستیافتن به سبک زندگی و آداب و رسوم بخشی از جامعۀ ایرانی است که هرچند مدت زیادی از آن سپری نشده است، رفته رفته از خاطرهها محو و به دست فراموشی سپرده میشود. یکی از یافتههای این پژوهش میتواند آشتی دادن نسل جدید با شیوۀ زندگی مردم تهران در یک قرن اخیر باشد. دیگر اینکه راهنمای مناسبی برای کسانی است که در حوزۀ تهرانپژوهی و ادبیات عامیانۀ معاصر فعالیت میکنند.
Jafar Shahri (Shahribaf) is the author and researcher of public culture and literature and narrator of Tehran’s social history in a century ago. Since he is a less well-known personality, especially among the general public, the introduction of outstanding works that he has done throughout his life will help – not only better his knowledge- but also the recognition of a part of the history of oral literature and the general public the contemporary era. In this way it used his own works, including fiction and nonfiction, as well as the interview and discussion he conducted during his lifetime as well as articles published by him and others researchers in his field of work in various journals and public actions. Book that have been published on various topics of fiction, public and oral literature of the old people of Tehran, their customs and lifestyles, or any source that reveals some sort of clue about the personality trait and the writing of Jafar Shahri. Examining the works of "Shahri" and analyzing his writing style, achieving lifestyle and customs are part of the Iranian society; although it has not been around for a long time, it is gradually fading from memory and being forgotten. One of the findings of this study could be the reconciliation of the new generation with the way of life of the people of Tehran in the last century. Another it is a good guide for those working in the field of contemporary research and popular literature in Tehran.
ملخص الجهاز:
هم چنين از منابع مختلف در موضوعات داستان نويسي، ادبيات عامه و شفاهي مردم تهران قديم ، آداب و رسوم و سبک زندگي آنها، استفاده شده است .
«شهري همه ي خاطرات کودکي خود از زندگي در محيط نکبت زده و پرتنش وآشفته ي خانواده و بيرون از خانه و مدرسه را با رنج هايي که براي گرسنگي و بيمهريهاي پدر و محروميت از ديدار او کشيده ، هم چنين تمام مراقبت هاي سرشار از مهر و عاطفه و فداکاري را که از سوي مادر ديده است ، با ظرافت تمام در داستان «شکر تلخ » بيان ميکند.
» ( همان :١٥٧) خواننده با مطالعۀ اين کتاب نه تنها با فراز و فرود زندگي پسر بچه اي رنج کشيده همراه ميشود و با او هم ذات پنداري ميکند، بلکه با انواع شغل ها و پيشه هاي رايج حدود يک قرن پيش آشنا ميشود و به ويژگي هر کدام از آنها پي ميبرد.
اين کتاب گونه اي طنز تلخ اجتماعي با چهار موضوع متفاوت است که نويسنده در آن به کمک بيان خاص خود و استفاده از تکيه کلام هاي مردم کوچه و بازار، جملات عاميانه ، زبان محاوره و روايت طنزگونه اش ؛ نگاهي انتقادي به برخي رفتارهاي ناپسند و ناشي از سادگي، جهالت ، اوهام و خرافه پرستي دارد.
٣ طهران قديم کتاب ٥ جلدي «طهران قديم » که اولين بار در سال ١٣٥٧ به چاپ رسيده است ، مجموعۀ کاملي از ويژگيهاي جغرافيايي، فهرست اماکن ، بازار و مشاغل قديمي، آداب و رسوم ملي و مذهبي، انواع سرگرمي، بازي وتفريحات رايج و معرفي انواع غذاها و شيوة آشپزي و همچنين خصوصيات دارويي و پزشکي ميوه ها وگياهان خوراکي مورد استفادة مردم تهران در دورة زماني اواخر قاجار و اوايل پهلوي است .