خلاصة:
در میان آثار فاخر حماسی، «برزونامه» عطایی رازی جایگاه ویژه ای دارد. آنچه شعر عطایی را برتری بخشیده است، بهره وری شایسته از موسیقی واژه ها و هماهنگی درونی کلمات و انسجام شعر اوست. یکی از تکنیک های عطایی در انعطاف بخشی به صورت سخن و تجسم فضای مهیج حماسی، به کارگیری موسیقی فاخر حماسی در عرصه کلام است. شیوه های موسیقی پردازی در شعر او موجب تحرک و پویایی شده است؛ همچنین موجبات التذاد وافر خواننده از شعرش را فراهم ساخته است. درک مختصات موسیقیایی که سبب ساز ترسیم فضای حماسی در برزونامه می شود، موجب آشنایی بیشتر خوانندگان با جلوه ها و شگردهای متنوع این شاعر حماسه سرا می شود. در این پژوهش انواع موسیقی پردازی در شعر عطایی چون: نغمه حروف، ترکیبات اشتقاقی، مترادفات و معطوفات، کلمات زنگ دار و افعال پیشوندی تحلیل و بررسی شده اند. نگارندگان بر این باورند که گوشنواز ساختن شعر و همسو ساختن خواننده با مفاهیم فخیم حماسی، مهم ترین انگیزه های عطایی رازی از عنایت ویژه به موسیقی کلام است.
Borzunameh written by Attaii Razi has a special state among Persian celebrated epic works. What has made the poems of Attaii distinguished among others is his appropriate use of rhythmic words as well as the cohesion and coherence of his poetry. A technique used by Attaii for giving flexibility to the words and creating an epic and passionate atmosphere is to apply rich epic rhythm in his discourse. His metrical style of poetry has given an energetic and zealous tone to his poems bringing great joy to the audience. Understanding the metrical characteristics leading to the epic atmosphere in Barzunameh can familiarize the readers with the manifestation of various techniques used by this great epic poet. This study attempted to analyze a variety of metrical features such as the melody of letters, morphological derivations, synonyms and coordinations, ringing words as well as prefix verbs in the poems of Attaii. The authors in this study concluded that giving melody to the poems and creating affinity between the reader and profound epic concepts were among Attaii Razi’s main motives to focus on rhythm in his discourse.
ملخص الجهاز:
com ISSN: 2476-4183 / The Reflection of Words Melody on Creating Epic Atmosphere in Borzunameh 1 Muhammad Reza Salihi Mazandarani Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Chamran University 2 Reza Guruii Ph. D.
مصاديق موسيقي شعر، بنابر گفتۀ شفيعيکـدکني عبارتنـد از: «موسـيقي درونـي»، «موسـيقي بيرونــي»، «موســيقي کنــاري» و «موســيقي معنــوي»؛ کــه موســيقي درونــي، بــه مجموعــه هماهنگي هايي که از رهگذر وحدت يا تشابه يا تضاد صامت ها و مصوت ها در کمات شـعر پديد ميآيد، و موسيقي بيروني به همان وزن عروضي، و موسيقي کناري بـه همـان قافيـه و رديف ، و «موسيقي معنوي» به همه ارتباط هاي پنهاني عناصر يک بيت يا يک مصراع اطلاق ميگردد (شفيعيکدکني، ١٣٨٥: ٣٩١).
برزونامه يکي از بزرگ ترين حماسه هـاي ملـي ايـران اسـت کـه بـه تقليـد از شـاهنامه فردوسي سروده شده است .
در سال ١٣٦٩ غلامحسين يوسفي مقالـه اي را بـا عنـوان «موسيقي کلمات در شعر فردوسي» در مجلۀ ادبستان فرهنگ و هنر منتشر کرد که در آن بـه برخي از ظرايف موسيقي کلام فردوسي که سـبب سـاز ايجـاد موسـيقي بـا شـکوه حماسـي شده است ، اشاره کرده است .
يکي از معطوفات دلنشين خود را در جايگاه قافيه نشـانده کـه نـه تنهـا خدشـه اي بـه محـور همنشـيني کـلام وارد نکـرده ، بلکـه بـر زنـگ موسـيقيايي شـعرش نيـز افزوده است : «چو رستم ورا ديـد بيتاب و تـوش در تـــن روان و نـــه در ســـرش هـــوش » (همان : ١٢١).
اغلب اين ترکيبات در کنار بار معنايي حماسي و جنگ آوري، سـاختار آهنگين دارند و در جهت رسالت شاعر در سرايش موسـيقي بـا شـکوه حماسـي بـه بهتـرين وجه عمل کرده اند.