تاب ‏آوری محیطی در برابر مخاطرات سیلاب فروردین 1398 در شهر شیراز با رویکرد منظر، تئوری سیستم ‏ها و مدل DPSIR مقالة

مؤلف: اسدافروز، آیدا ؛ متدین، حشمت اله ؛ منصوری، سید امیر ؛

مدیریت مخاطرات محیطی بهار 1399، دوره هفتم - شماره 1 التصنيف ب (Ministry of Science/ISC (‎21 صفحة - من 55 إلی 75 )

الکلمات المفتاحية: تاب ‌آوری محیط و منظر تغییرات آب‌و‌هوا رویکرد سیستمی و کل‌نگر رویکرد منظر مخاطرات سیل فروردین 1398 شهر شیراز مدل DPSIR Landscape approach Landscape Resilience Shiraz Flood hazards Systemic and holistic approach Climate Change DPSIR Model

fa en

خلاصة:

منظر از مفاهیم چالش‏برانگیزی است که در دیسیپلین‏ها و در میان متخصصان مختلف به گونه‏های متفاوتی تعبیر شده است. این تفاوت‏ها دامنۀ وسیعی از معانی عینیت‏گرا تا ذهنیت‏گرا یا ترکیبی از این ‏دو را در خود دارد. این مقاله با پذیرفتن تعریف منظر به‌عنوان پدیده‏ای مرکب از عینیت و ذهنیت که مدعی نگاه کل‏نگر و سیستمی است، به ارزیابی تاب‏آوری منظر شیراز می‏پردازد. بسیاری از رویکردها مانند علم سیستم‏های پیچیده، دینامیک و آشوبناک و تأثیرگذاری پدیده‏هایی که اصطلاحاً قوی سیاه نامیده می‏شوند، قائل به دشواری یا عدم قطعیت در مدل‏سازی‏های موجودند. سیستم منظر در این پژوهش با همۀ اجزا و پیچیدگی‏هایش براساس تئوری سیستم، به‌عنوان جعبۀ سیاه در نظر گرفته شد. شهر شیراز برای مورد‏پژوهی با استناد به شواهدی که از سیل فروردین 98 شیراز به‏دست آمد و با استفاده از ترکیب روش AIDA و مدل DPSIR، فرایندهایی در سیستم منظر شناسایی و نسبت تاب‏آوری با سیستم منظر و محیط تبیین شد. در نهایت براساس مشاهدات و مستندنگاری‏ها، 50 مصاحبۀ عمیق با مردم و تحلیل محتوای سه سخنرانی و چهار پنل تخصصی، وضعیت تاب‏آوری شیراز در برابر سیل تحلیل شد. یافته‏های این پژوهش نشان می‏دهد که در کل، با رویکرد کل‏نگر و سیستمی منظر، شهر شیراز در برابر سیل مهیب فروردین 1398 تاب‏آور بوده است. سیل، خسارات جانی و مالی زیادی در پی داشت، اما به ‏تحولات فرهنگی و رفتارهای اجتماعی که در روز رخداد سیل در شیراز اتفاق افتاد، سبب همبستگی و حس تعلق بیشتر مردم به شیراز شد. علاوه‌بر آن فعالیت‏های اجتماعی در کنار دیگر سازمان‏ها و نهادها به بازگشت سریع‏تر سیستم‏های اجتماعی و کالبدی آسیب‏دیده به حالت اول و شرایط پیش از وقوع سیل منجر شد. مشکلات اقتصادی مردم سیل‎‏زده علاوه‌بر حمایت سازمانی و نهادی و دولتی با مشارکت خیرین مرتفع شد. در واقع مزیت تاب‏آوری شیراز، همبستگی اجتماعی و فرهنگی مردم شیراز بود. به زبان دیگر، تاب‏آوری شیراز در برابر سیل فروردین 1398، به لحاظ فیزیکی از نوعی بازگشت به حالت اولیه و به لحاظ اجتماعی، از نوع حرکت به جلو است.

The term “Landscape” is one of the most challenging concepts which have been interpreted differently across different disciplines and specialties with such variations being observed among both objectivists to and subjectivists or even a combination of the two. This article evaluates the resilience of Shiraz's landscape by accepting the definition of landscape as a phenomenon composed of objectivity andsubjectivity that claims to have a holistic and systematic view. Many approaches, such as the science of complex systems, chaotic dynamics, and the impact of phenomena commonly called Black Swan Theory believe in the difficulty or uncertainty of the available modelings. The landscape system in this study, with all its components and complexities, was considered a black box within the realm of the System Theory. Based on the evidence obtained from the March 2019 flood in Shiraz city and using a combination of AIDA and DPSIR models, processes in the landscape system were investigated in the Shiraz city, as a case stud. Then the resilience ratio with the landscape system and environment was explained. Finally, the resilience of Shiraz against the flood hazard was explored through the field observations and documentations including 50 in-depth interviews with people involved, and the content analysis of three lectures and four specialized panels. The findings showed that, in general, with the holistic approach of the landscape system, the city of Shiraz has been resilient to the terrible flood of March 2019 and its hazardous consequences. Although the flood caused great loss of life and properties, due to the Shirazi people cultural developments and social behaviors that occurred on the day of the flood in Shiraz, it led to more solidarity and a greater sense of belonging among the affected and unaffected groups. Morevoer, social activities, along with the efforts of other organizations and institutions, led to a faster return of damaged social and physical systems to their original state and pre-flood conditions. In addition to the organizational, institutional, and government support, the economic problems of the flooded people were alleviated by the help of charities. In fact, the strength of Shiraz resilience was laid over the social and cultural solidarity of the people of Shiraz. In other words, the resilience of Shiraz against the flood of March 2019 hazards is physically a kind of bounce back to its original state and a kind of bounce forward socially.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول