خلاصة:
افغانستان کنونی خاستگاه مهم شعر و ادب فارسی استء که در تاریخ ادبیات
فارسی درخشیده است. شیخ سیّد سلیمان بلخی و پسرش شیخ سیّد عبدالقادر
بلخی از دانشمندان و شاعران سدۀ سیزدهم هجریاند که در قندوز میزیستند. آنها،
به سبب اوضاع نابسامان زمانه، نخست به نیت حج از بلخ به سوی بغداد هجرت
کردندء ولی در بغداد از حج منصرف شدند و به سمت قونیه و از آنجا به استانبول کوچ
کردند. عبدالقادر بلخی تحصیلات اولیۀ خود را نزد پدرش سپری کرد و در ترکیه
از محضر سید بکیر رشاد بهره گرفت و جانشین وی در طریقت و فرقة نقشبندیه و
حمزویه شد. وی، علاوه بر هدایت معنوی، آثاری به نظم به زبان فارسی و جغتایی
سروده است. که تعدادی از آنها به چاپ رسیده و برخی از آنها همچنان به صورت
دستنویس باقی است. آثار وی عبارتاند از پنابیع الحکم، کنوز العارفین، گلشن
اسرارء، اسرار التوحید، شمس رخشان،دیوان سنوحات الهیه و الهامات ربانیه.