خلاصة:
پیش بینی، پیشگیری و مقابله با بحران به عنوان عاملی که حیات طبیعی را در جنبه های مختلف مورد هجمه قرار می دهد نیازمند سازوکاری مشخص و هماهنگی در تمام زمینه ها می باشد؛ و در غیر این صورت اثرات زیانبار آن بیشتر و ماندگارتر خواهد بود. مشارکت های مردمی به عنوان عاملی کلیدی که تجلی جامعه مدنی و احترام به رای دیگران میباشد؛ نقش بسزایی در کنترل و مدیریت بحران دارد. این مشارکتها
چنانچه سازمان یافته و منظم باشند تا حدود زیادی میتوانند در تمامی مراحل بحران (قبل، حین و پس از
بحران) اثرات آن را کاهش دهند. لهذا لزوم توجه به این امر و تلاش در جهت تحقق آن لازمه عصر حاضر
میباشد. نهادهای دولتی علیرغم سایر امکانات خویش به تنهایی قادر به مواجهه با بحرانها نیستند، و برای
غلبه بر آنها و کاهش اثرات زیانبارشان تا جایی که امکان دارد بایستی در راستای تحقق مشارکتهای
مردمی گام بردارند.
مشارکت هدفمند مردم و نخبگان محلی در بحرانها، علاوه بر آنکه از سنگینی بار مواجهه با آنها از دوش
نهادهای دولتی ذیربط میکاهد، میتواند اعتماد مردم به نظام حاکمیت را بالا برده و موجب بقای آن شود.
این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی نگارش شده است.
ملخص الجهاز:
پیشرفت سریع تکنولوژی، گسترش جوامع بشری و پیچده شدن نظام جامعه انسانی از جمله عواملی هستند که ضرورت مشارکت مردم در مدیریت بحران را بیش از پیش کرده است بنابرین بهرهگیری از مشارکت مردمی و نقش آنان در فرآیند مدیریت بحران از جمله ضروریترین تغییراتی است که باید در نظام برنامهریزی مورد توجه قرار گیرد.
تابآوری مىتواند به عنوان قابلیت نیز توصیف شود (اردلان و شمسی، 1387) افزایش تابآوری و کاهش آسیبپذیری اجتماعات محلى، هدفى است که در تمامى مدلهاى متفاوت مدیریت اجتماع محور بلایا، به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است.
(آلن، 2006، ص 63) در این رویکرد که با هدف کاهش آسیبپذیری و افزایش توانمندی جوامع در معرض خطر به کار گرفته مىشود، مردم محلى در تمامى مراحل شناسایى و تجزیهوتحلیل مخاطرات، برنامهریزى کاهش مخاطرات و اجراى برنامههاى مدیریت بحران فعالانه مشارکت مىکنند و در مرکز تصمیمگیرىها قرار دارند.
البته باید توجه داشت که مردم محلى تنها گروه درگیر در مداخلات اجتماع محور در مدیریت بحران نیستند و خروجىهاى حاصل از برنامههاى این رویکرد تحت تأثیر تعاملات موجود میان مجموعهاى از مؤلفهها و عوامل پیچیده به شرح ذیل قرار دارند: الف) منابع مالی ب) حمایت دولت و سازمانهاى پشتیبان ج) بافت فرهنگی- اقتصادی- اجتماعى و سیاسى که اقدامات در آن صورت مىپذیرد.
این امر مىتواند به ناامیدى مردم محلى و شکلگیرى ذهنیت منفى نسبت به مشارکت در فرآیندهاى اجتماعى (از جمله مدیریت بحران) منجر شود.
The Role of Community in Disaster Response: Conceptual Models.